Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
MałgorzataCywińska
Należyprzytymzaakcentować,iżuczniowieodrzuceniprzejawiają
wróżnegorodzajusytuacjachzachowaniaobronne,takiejak:opryskliwość,
przekora,agresja,lekceważeniepoleceń.Mamywówczasdoczynieniazme-
chanizmembłędnegokoła,wjeszczewiększymstopniunapędzającymprze-
jawianieprzezrówieśnikówwstosunkudonichzachowańnegatywnych,
rodzącychnegatywnestereotypy9iuprzedzenia.
Stereotypysąwynikiemdokonywanianadmiernejgeneralizacjiinforma-
cjinapływającychzeświata,ichstrukturalizacji,awcześniejkategoryzacji
polegającejnałączeniupodobnychdosiebiepodpewnymwzględemprzed-
miotówlubzjawiskzotaczającejrzeczywistościwokreślonecałości,czylika-
tegorie.Wwynikuwspomnianejkategoryzacjinastępujeznacznaredukcja
informacji,wiążącasięztendencjądoflpomniejszaniaróżnicmiędzydesy-
gnatamidanejkategoriiorazdopowiększaniaróżnicpomiędzytąkategorią
ainnymi”10.Kategoriełącząsięitworząschematypoznawcze,któreokreśla-
jąwspółwystępowaniecechosobowychipozwalająwnioskowaćojednych
cechachnapodstawieinnych.Zakwalifkowanieokreślonejosobydodanej
grupynapodstawiewyłonionejuniejcechypowodujeprzypisywaniejejtak-
żeinnychcech,awięcdokonywaniedalszejkategoryzacji.Wodniesieniudo
stereotypujesttak,iżcechyłączonezokreślonąkategoriąosóbsązazwyczaj
zaostrzaneiwyolbrzymiane,copowodujepowiększanieróżnicmiędzydaną
kategoriąapozostałymi,międzyokreślonąosobąaludźmi,którymprzypisu-
jesięodmiennecechy.Sątowięcuproszczoneprzekonaniadotycząceokre-
ślonejgrupyspołecznejlubjednostki,którajestznimiidentyfkowana.Trze-
baprzytymdodać,iżstereotypyczęstołączysięzuprzedzeniami.Różnica
międzynimiwyrażasięwtym,iżtepierwszeodnosząsięraczejdosystemu
poznawczego,auprzedzeniejestłączonezemocjamiiodzwierciedlanega-
tywny,wrogistosunekdojednostki.Uprzedzeniejestnegatywną,nieracjo-
nalnąpostawąopartąnafałszywychlubniewpełniprawdziwychinforma-
cjach,silną,sztywnąiodpornąnazmianę11.Wartopodkreślić,iżstereotypy
mającewymiarspołecznystanowiąrezultatprzyswojeniaokreślonychsche-
matówpoznawczychwdzieciństwieiefektpresjispołecznejwywieranejna
jednostkęwceluzachowaniawłasnychstereotypów.
Odnoszącstereotypyiuprzedzeniadotrudnychdladziecisytuacjiich
odrzucenianaterenieśrodowiskaszkolnego,należyzwrócićuwagęnarolę
nauczycieliwudzielaniuuczniomnieakceptowanymwzespoleklasowym
9JakwskazujeTadeuszMądrzycki,stereotypymogąbyćnegatywne,pozytywneiambi-
walentne,chociażnajczęściejprzypisujesięimwymiarnegatywny(T.Mądrzycki,Deformacje
wspostrzeganiuludzi,PWN,Warszawa1986,s.180).
10T.Mądrzycki,dz.cyt.,s.162-163.
11Tamże,s.180.
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
