Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
I.Podstawowepojęciaiprzedmiotekonomii
ilości.Chodzituwszczególnościodobrabędącewynikiem(efektem)gospodar-
czejdziałalnościczłowieka(czyliszerokopojmowanejprodukcji),awięc
zarównodobramaterialne,określanenajczęściejwjęzykupotocznymjakoprodukty
(gdyżsąonewłaśnieefektemprodukcjiwwąskim,potocznymznaczeniutego
słowa),jakidobraniematerialne,określanepotoczniejakousługi.Mówiąc
odobrach,wtympodręcznikumamywięcnamyślitakwłaśniepojmowaneprodukty
iusługi
2
.Oprócznichzdarzająsięjeszczetzw.dobrawolne,niebędącewynikiem
produkcji,awięcwystępującewprzyrodziewpostacinadającejsięwprostdo
zaspokojeniaokreślonejpotrzebyludzkiej(np.powietrzeniezbędnedooddychania).
Wpraktycezasobytegotypudóbrwyczerpująsię,wobecczegozachodzicoraz
pilniejszapotrzebaracjonalnegoichwykorzystaniaiszerszegozainteresowaniasię
nimiprzeznaukiekonomiczne.
Produkcjajestmożliwadziękiwykorzystaniuczynnikówprodukcji.Wyodręb-
niasięzazwyczajtrzypodstawoweczynnikiprodukcji:pracę,ziemięikapitał.
Pracajesttozespółświadomychicelowychczynnościczłowieka,dzięki
którymoddziałujeonnaotaczającągoprzyrodę,przekształcająizmienia.Pracując,
człowieknietylkozmieniasweotoczenie,alezmieniateżsiebie,wzbogacaswój
intelekt,gromadzidoświadczenia,modyfikujeswójsposóbwidzeniaświata,rozwija
swedoznaniaiodczucia,poszerzaskalęswoichpotrzeb.
Produkcjaipracamającharakterspołeczny.Ludzie,którzycośprodukują,
niepracująwodosobnieniu.Ichpracałączysięizazębia.Procesuspołecznienia
produkcjiwyrażasięrównieżwtym,żedanyproduktjestefektempracycorazto
większejliczbyludzi.
Ziemiaobejmujeszerokorozumianezasobynaturalne,czyliziemięwścisłym
tegosłowaznaczeniu(ziemięuprawną,gruntypodzabudowę,terenyrekreacyjne)
orazwszelkiezawartewziemibogactwanaturalne,drogi,lasy,wodyitd.
Kapitałobejmujenatomiastpotrzebnedoprowadzeniadziałalnościgospodar-
czejbudynki,maszyny,urządzenia,środkitransportu,narzędzia,surowceizapasy
produktów(któremożemyokreślićjakokapitałfizyczny)orazróżnegotypuśrodki
finansowe,np.środkipieniężneipapierywartościowewrodzajuakcjiczyobligacji
(kapitałfinansowy).
Listaczynnikówprodukcjibywaczasamiwydłużanalubskracana.Naprzykład
ekonomistaangielskiA.Marshall,którypisałnaprzełomieXIXiXXwieku,
powiększyłjąoczwartyczynnikprodukcji,tj.organizację.Piszącyponim
ekonomistaaustriackiJ.Schumpetereksponowałnatomiastprzedsiębiorczośćjako
czwarty(obokkapitału,ziemiipracy)czynnikprodukcji.Zkoleiwniektórych
współczesnychanalizachekonomicznychoperujesiętylkodwomaczynnikami
produkcji:pracąludzkąikapitałem.Pojęciekapitałuujmowanejestwówczasbardzo
szerokoiobejmujewszelkierzeczoweczynnikiprodukcji,tzn.kapitałwwęższym
sensieiziemię.
2
Ztegopunktuwidzeniazaniezbytprecyzyjnenależałobyuznaćszerokorozpowszechnione
wliteraturzeekonomicznejwyrażenie:,,dobraiusługi,,.
