Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10.Zhistoriimyśliekonomicznej...
10.Zhistoriimyśliekonomicznej.Głównenurty
iprzedmiotbadańwspółczesnejekonomii
10.1.Narodzinyekonomiijakonauki.Ekonomiaklasyczna
37
Refleksjanadgospodarowaniemtowarzyszyludzkościwłaściwieodpoczątków
jejgospodarczejdziałalności.Początkowobyłytojednakuwaginamarginesie
innychrozważań;niestanowiłyzwartegosystemuteoretycznegoaniodrębnej
dyscyplinynaukowej.Dopieroburzliwyrozwójgospodarkitowarowo-pieniężnej
wkapitalizmiestworzyłpodstawyipotrzebęteoretycznejanalizyprawidłowości
procesugospodarowania.
WdrugiejpołowieXVIIIwiekupowstajepierwszyzwartysystemteoretyczny,
zwanyekonomiąklasyczną.GłównymijejprzedstawicielamisąAdamSmith
(1723–1790)iDavidRicardo(1772–1823).WielkitraktatA.Smitha,,Badanianad
naturąiprzyczynamibogactwanarodów,,zostałopublikowanyw1776r.na
początkueryprzemysłowej;głównedziełoD.Ricardo,,Zasadyekonomiipolitycznej
iopodatkowania,,czterdzieścilatpóźniej,wroku1817,czyliwczasiepełnego
rozkwiturewolucjiprzemysłowej.SystemteoretycznyA.SmithaiD.Ricardo
stanowipodstawęliberalizmuekonomicznego,czyliteoriigłoszącej,żewolno-
konkurencyjnagospodarkasamoczynnie,bezzewnętrznejingerencji,dążydo
równowagi.Słynnesłowa:laissezfaire,laissezpasser(dajcienamswobodędzia-
łaniairuchu)powinnystanowićprzewodniąideęustawodawstwainaczelną
wskazówkędlaadministracjipaństwowej.Rządniepowinieningerowaćwpro-
cesygospodarcze,ponieważ,,niewidzialnarękarynku,,dokonujeoptymalnej
alokacjizasobówdoposzczególnychdziedzinwytwarzania;uruchamiasamore-
gulującemechanizmygospodarki,jejustawicznedążeniedorównowagi.Upod-
stawtakiegospojrzenianaprocesygospodarczeleżypogląd,żeinteresyspołeczne
sąwypadkowąinteresówindywidualnych.Klasycytraktująspołeczeństwojako
sumęjednostek.Wobectegowolnainieskrępowanadziałalnośćjednostekkie-
rującychsięzasadąkorzyścimaterialnych(koncepcjahomooeconomicus)przy-
czyniasiędopowiększeniakorzyścispołecznych.Panujeharmoniainteresu
osobistegoispołecznego.Interesosobisty,stanowiącymotywdziałaniapodmiotów
wwarunkachwolnościgospodarczej,zapewniaoptymalnyrozwójekonomiczny
irealizacjęinteresuspołecznego.Zwornikiem,któryłączytedwiepłaszczyzny,jest
wolnokonkurencyjnyrynek,zapewniającydążeniegospodarkidorównowagi.To
optymistycznespojrzeniewkwestiiprzywracaniarównowagigospodarczejwynika
zestanowiskaekonomiiklasycznejwsprawierealizacji.Stoionanapozycjitzw.
prawarynkówSaya.
JeanB.Say(1763–1832)ogłosiłwopublikowanejw1803r.pracy,,Traktat
oekonomiipolitycznej,,tezę,że,,produkcjastwarzamożliwośćzbytuproduk-
tów,,
11
;toznaczytworzyefektywnypopytwystarczającynazakup(realizację)
11
J.B.Say,Traktatoekonomiipolitycznej,Warszawa1960,s.208.
