Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.Gospodarkaisystemygospodarcze
25
–nawiasemmówiąc–jestjednązprzyczyndośćnamiętnychsporówwokółtejformy
własności.Jednakżewsensieteoretycznymtermin,,spółkapracownicza,,znajduje
uzasadnieniewewszystkichtychprzypadkach,gdypracownicydanejspółki
dysponująprzynajmniejtzw.kontrolnympakietemakcji(lubudziałów),tzn.takąich
liczbą,którazapewniapracownikom(wpraktyceichreprezentantom)decydujący
głosprzypodejmowaniukluczowychdecyzjiwspółce.Teoretycznierzeczbiorąc,do
kontrolowaniajakiejkolwiekspółki(nietylkopracowniczej)potrzebnejestposiada-
nieponad50%jejakcjiczyudziałów.Wpraktycezależytoodstopniarozproszenia
akcji(udziałów)iinnychczynników,którepowodują,żeczęstowystarczadotego
posiadanieznaczniemniejniż50%akcji(udziałów).
Własnośćpubliczna,awięcpaństwowaikomunalna(municypalna),to
własnośćzasobówgospodarczychnależącychformalniedopaństwa,poszczegól-
nychgmin,regionówautonomicznych,miastitp.Instytucjonalno-prawneformytego
typuwłasnościstosowanewposzczególnychkrajachsąbardzozróżnicowane,
zależnieodtakichczynników,jaknp.:systempodziałuwładzycentralnejilokalnej,
tradycjedemokratycznelubichbrak,rolasamorządnościlokalnej.Zróżnicowanajest
teżzresztąfaktycznarolawłasnościpublicznejwposzczególnychkrajach.
5.Gospodarkaisystemygospodarcze
Gospodarowanieodbywasięzawszewokreślonychwarunkach:materialnych,
instytucjonalnych,społecznych,politycznychitd.Całokształttychwarunkóworaz
regułimechanizmówgospodarowaniaskładasięnapojęcia:gospodarkaisystem
gospodarczy(gdyżdanągospodarkęmożnazawszepotraktowaćjakopewiendający
sięwyodrębnićsystem).Pojęciatemogąbyćzresztązdefiniowaneniecoinaczej.
Przykładowo,P.A.SamuelsoniW.D.Nordhaus,autorzyznanegopodręcznika
ekonomii,określająsystemgospodarczyjakotakiukładstosunkówiorganizacji,
którykształtujeprawairegulacjerządzącedziałalnościągospodarczą,determinuje
prawawłasnościczynnikówprodukcji,rozdzielauprawnieniadopodejmowania
decyzjiwzakresieprodukcjiikonsumpcji,determinujebodźcemotywująceróżne
podmiotygospodarcze,awostatecznościrozstrzygakwestie:co,jakidlakogoma
byćprodukowane
6
.
Współcześnieistotnąrolęodgrywaprodukcjazgóryprzeznaczonanasprzedaż.
Produktyprzeznaczonenasprzedażokreślasięwekonomiimianemtowarów,
gospodarkętegotypumianemgospodarkitowarowejlubtowarowo-pieniężnej
(gdyżtowarysązazwyczajsprzedawaneikupowanezapieniądze,czylitowary
pełniącerolępowszechnegoekwiwalentuinnychtowarów).Przeciwieństwem
gospodarkitowarowejjestznanagłówniezprzeszłościgospodarkanaturalna,czyli
gospodarkanastawionaprzedewszystkimnabezpośredniezaspokajaniewłasnych
potrzebwytwórców.
6
P.A.Samuelson,W.D.Nordhaus,Economics,wyd.13,NewYork1989,s.833–834.
