Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
I.Podstawowepojęciaiprzedmiotekonomii
jestzewszelkimidecyzjamizwiązanymizwyboremwwarunkachograniczoności
zasobów.Dlakażdejdecyzjiistniejewtychwarunkachjakaśdecyzjaalternatywna.
Wybierająccoś,rezygnujemyzczegośinnego.Kupującpewneprodukty,nie
kupujemyinnych.Lokującpieniądzewjedenrodzajdziałalności,rezygnujemy
zewentualnegodochoduzinnychlokat.Zkażdymtegotypuwyboremwiążesięjakiś
koszt.Tenkosztmożnawyrazićwwartościnajbardziejcennegoalternatywnego
wariantuwykorzystaniazasobów.Takpojmowanykosztnazywamykosztem
alternatywnym.
6.2.Racjonalnośćgospodarowaniairachunekekonomiczny
Ograniczonośćzasobówjestpodstawowąprzyczynąkoniecznościracjonal-
negogospodarowania.Jegoistotąjestdokonywanienajbardziejkorzystnych
(optymalnych)wyborówprzypodejmowaniudecyzjiwzakresiecelówspołeczno-
-gospodarczychorazśrodkówimetod(sposobów)realizacjitychcelów.Abytego
rodzajuwyborymogłymiećmiejsce,musząistniećróżne,konkurencyjnewobec
siebie(alternatywne)rozwiązaniaczywariantyposzczególnychdecyzji,aponadto
musimydysponowaćodpowiednimikryteriamiwyboru.Postwierdzeniu,jakie
rozwiązania(wariantydanejdecyzji)mogąbyćbranepoduwagę,iporównaniuich
możemy,stosującokreślonekryteria,wybraćrozwiązanienajbardziejkorzystne
(optymalne).Bardzodużeznaczeniemają,oczywiście,stosowanewpraktyce
kryteriawyboru.Decyzjanajbardziejkorzystnawsensieekonomicznymmożebyć
niezbytkorzystnawsensiespołecznymczypolitycznym(iodwrotnie).Przykładowo,
spośródkilkuznanychmetodprodukcjidanegowyrobunajwiększąprodukcję
inajwiększezyskimożezapewnićmetoda,którapowodujerównocześnienajwiększe
zatrucieśrodowiskanaturalnego.Ponadtoto,cojestnajbardziejopłacalnedziś,może
sięokazaćzupełnienieopłacalnezalatdziesięć.Istotneznaczeniemawięcteżtzw.
horyzontczasudecyzji.
Ogólnychwskazówekprzydokonywaniuwyborunajbardziejkorzystnych
(optymalnych)rozwiązańwprocesiegospodarowaniadostarczatzw.zasada
racjonalnegogospodarowania,zwanateżzasadągospodarności.Zasadatamoże
byćujmowanadwojako:(a)jakozasadanajwiększegoefektuprzydanymnakładzie
środkówlub(b)jakozasadanajmniejszegonakładuśrodkówdoosiągnięciadanego
efektu.Odnoszącuzyskiwanezdziałalnościgospodarczejefektydoponoszonych
wzwiązkuztądziałalnościąnakładów(czyteżnakładydoefektów),określamy
ekonomicznąefektywnośćgospodarowania.Spośródróżnychwariantówdanej
decyzjinajbardziejefektywnymekonomiczniejestoczywiścieten,wktórym
stosunekefektówdonakładówjestnajwyższylubstosuneknakładówdoefektów
najniższy.
Porównywanieuzyskiwanychzdanejdziałalnościgospodarczejefektów(np.
dochodów)zponoszonymiwzwiązkuztądziałalnościąnakładami(np.wydatkami)
wceluwyborumożliwienajlepszych,czylinajbardziejefektywnychekonomicznie,
wariantówpodejmowanychdecyzjinazywamyrachunkiemekonomicznym.Uży-
