Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
I.Podstawowepojęciaiprzedmiotekonomii
iwystępująjedyniesporadycznie.Postępującwtensposób,ekonomiatworzy
równocześniepewneabstrakcyjnepojęcia,wyrażająceogólnewłasnościróżnych
elementówiaspektówprocesugospodarowania.Teabstrakcyjnepojęciaokreślamy
mianemkategoriiekonomicznych.Chodzitunp.otakiekategoriejak:praca,
produkcja,wymiana,rynek,pieniądz,towar,cena,płaca,dochód,popyt,podaż,
kapitał,procent,zysk.Ustalanieistotnych(koniecznych),stalepowtarzającychsię
związkówizależnościmiędzykategoriamiekonomicznymijestrównoznaczne
zformułowaniemprawekonomii,zaśłączenietychprawwzwarte,powiązaneze
sobąlogiczniesystemy–zkonstruowaniemteoriiekonomicznych.Teoriitych
możebyćwiele.Każdaznichzawierajednakzazwyczajpewienodnoszącysiędo
określonegoaspektuprocesugospodarowaniaitworzącyuporządkowaną,spójną
całośćzbiórdefinicji,twierdzeńihipoteznaukowych.
Teorieekonomiczneusiłująobjaśniaćiinterpretowaćrzeczywistośćgospodar-
czą.Dostarczająoneogólnegoobrazuprocesówizjawiskgospodarczych.Wobrazie
tymeksponowanejestto,cowdanychwarunkachjesttypoweiistotne,apomijaneto,
cojestnietypoweinieistotne.Objaśniającrzeczywistość,tłumaczącnp.przyczyny
iskutkipewnychprocesówizjawiskgospodarczych,teorieekonomicznedostarczają
teżokreślonychwskazówekdlapolitykigospodarczej.Jestoczywiste,żeimlepsza
jestdanateoria,tymcenniejszesądostarczaneprzezniąwskazówki.
Niektóreprawaekonomicznedziałajątylkowściśleokreślonychwarunkach,
innezaśwydająsięmiećcharakteruniwersalny.Przykłademprawidłowości
pierwszegotypujestprawopopytuipodaży,zgodniezktórymnakonkurencyjnym
rynkuwystępujetendencjadoustalaniasięcenproduktównapoziomierówno-
ważącympopytnaniezichpodażą.Przykłademprawidłowościdrugiegotypumoże
byćzkoleiprawomalejącychprzychodów,zgodniezktórympoprzekroczeniu
pewnegostosunkumiędzynakłademzmiennegoczynnikaprodukcji(np.liczby
pracowników)inakłademczynnikastałego(np.danejdziałkiziemi)dalsze
zwiększanienakładuczynnikazmiennegobędzieprowadziłodocoraztomniejszych
przyrostówprodukcji.
Prawaekonomicznemającharakterprawidłowościtypustatystycznego,
inaczejstochastycznego.Wprzeciwieństwienp.doprawfizykidziałaniepraw
ekonomicznychnieujawniasięwkażdympojedynczymprzypadku,leczdopiero
przymasowympowtarzaniusiędanegorodzajuzdarzeńlubdziałań.Wtymsensie
mówisięczęsto,żeprawaekonomiczneto,,prawawielkichliczb,,.Dotycząonenie
tyledziałańjednostkowych,ileraczejwypadkowejtychdziałań.Niemalkażde
prawoekonomicznepowinnobyćwzwiązkuztymobwarowaneklauzulą,,naogół,,,
,,zazwyczaj,,,
,,wwiększościprzypadków,,itd.
Prawaekonomicznedziałająobiektywnie,cowyrażasięwtym,żepo
pierwsze,sąonerzeczywistą,realnącechąprocesugospodarowania,apodrugie,
ichistnienieidziałanieniezależyodświadomościiwoliludzi.Wpływnadziała-
nieprawekonomicznych(itotylkopewnejichczęści)jestconajwyżejpośred-
ni–poprzezzmianęwarunków,wktórychujawniająsięokreśloneprawidło-
wości.Zmieniającpewnewarunki(materialneczyteżspołeczno-ekonomicz-
