Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
19
biografiąiaktywnościąpolitycznąidyplomatycznąFilipaOrlika
55
.Powstała
onadziękiszczególnejatmosferzekreowanejprzeztygodnik„Biuletyn
Polsko-Ukraiński”(1932-1938).
PublikowanywWarszawie„BiuletynPolsko-Ukraiński”wielokrotnie
przywoływałpostaćFilipaOrlikawkontekścieówczesnejemigracjiukraiń-
skiejjakopierwszejemigracjipolitycznejwEuropie.Zwróćmyuwagęna
kilkapublikacji.OpróczartykułówJarosławaDryhynyczaoIwanieMazepie
56
wartowskazaćjeszczedwatytułyz1934r.-autorstwaJerzegoJanowicza
iJanaReychmanaorazartykułtegodrugiegoz1937r.,podpisanykryp
-
tonimamiJ.R.
57
,atakżerozprawękoncepcyjnąJózefaŁobodowskiego
58
,
któryzaproponowałnowespojrzenienahistorycznąrolęOrlika:hetman
byłinicjatoremnietylkopierwszejukraińskiej,aleiwogólepierwszejemi-
gracjipolitycznejwEuropie.KoncepcjeojcaisynaOrlikówwyprzedzały
swójczas,zawierałypojęcie„prawanarodów”,któreupowszechniłosię
wEuropiedopierowXIXw.ipóźniej.
Zagadnienieukraińskiejemigracjiwzbudziłozainteresowaniebadaczy.
WedługJanaReychmanajejprzywódcamibyliFilip,anastępnieGrzegorz
Orlik
59
.Historykporównujeówczesnąemigracjęukraińskązwychodźstwem
StuartówwAnglii.Todrugiezjawiskoopierałosięprzedewszystkimnaele-
mentachdynastycznych,bezgłębszegoodniesieniadokwestiispołecznych.
NatomiastOrlikowie,nieroszczącsobieaniniekwestionującprawdohetma-
natulub,jakpowiadaReychman,„koronyukraińskiej”,poparliprawoludu
kozackiegodowolności,odwołującsiętymsamymdopojęciaprawa,które
niebyłojeszczewówczassformułowane,aurzeczywistnionezostałodopiero
naprzełomieXIXiXXw.podpostacią„prawadosamostanowienia”
60
.
55
RecenzującksiążkęKrupnyckiego,JózefŁobodowskinapisał,żemonografiaoOrliku,
opartanabogatymisolidnymmaterialehistorycznym,jestczymśznaczniewięcejniżroz-
prawąnaukowąlubzwykłymszkicemodziałalnościpolitycznejhetmana.Nazwałją„nie-
ocenionymprzyczynkiemdopoznaniaistotyimperializmumoskiewskiego,takiego,jakim
byłodwiekówidalejjest…jeśliwogóleaforyzmo»historii-nauczycielcenarodów«był
słuszny,toprzedewszystkimwtymprzypadku”;idem,KsiążkaohetmanieOrliku,„Biuletyn
Polsko-Ukraiński”1938,23(262),s.246.
56J.Dryhynycz,IwanMazepa,„BiuletynPolsko-Ukraiński”1936,15(154),s.145-147;
16(155),s.154-157;17(156),s.166(dokończenie).
57J.Janowicz,Zideologjipolitycznejpierwszejukraińskiejemigracji,„BiuletynPolsko-
-Ukraiński”1934,3(38),s.4-6;J.Reychman,PierwszapolitycznaemigracjawEuropie,
„BiuletynPolsko-Ukraiński”1934,8(43),s.1-3;idem,Politykawolności,„BiuletynPolsko-
-Ukraiński”1937,4(195),s.37-39.
58J.Łobodowski,op.cit.,s.245-246.
59J.Reychman,PierwszapolitycznaemigracjawEuropie...,s.2.
60Ibidem.
