Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
25
pisma,wykazującegocechypaleografiiłacińskiej.Krójjegopismamożna
odnieśćdominuskułyoróżnejwysokościznaków,awzapisiewielkich
literwidzimyodjednegodoczterechduktów.
Autorużywałwieluskrótów,ligatur(czylipołączeniasąsiadującychliter,
aczasemsłów),linijek,suspensji(odcięciaznacznejczęściwyrazu),kontr
-
akcji(ściągnięcia,pominięciajednejlubkilkuliter).Kontrakcjabyłajego
ulubionątechniką.Jejprzewagąnadsuspensjąjestto,żezapiskońcówki
wyrazupomagawyeliminowaćwątpliwościfleksyjne.Ponadtostoso-
wałzabiegizastępowaniasylab,zapisywałnawiasywpołączeniuzdwu
-
kropkiem-:).Namarginesachumieszczałnotatkiprostopadledotekstu
głównego,skróconezakończeniaetc.Wnawiasachokrągłychlubprostych
zapisywałzdanianiosącegłównyładuneksemantyczny.Jegowypowiedzi,
zwłaszczalistypofrancuskuiłacinie,charakteryzujeczęstowyrafinowanystyl
barokowy.Naprzykładprzeglądtego,coprzeczytałwefrancuskiejgazecie,
wzapisiediariuszaz1724r.nabieracechkryminału,aniezwykłejhistorii.
Wartozwrócićuwagęnaznaczek°,używanydośćczęsto,alenaróżne
sposoby.Wpolskichzapisachużywasięgojedyniedowskazaniakońcówek
słówtakichjak:„zrodzone°”-„zrodzonego”,„zapowietrzone°”-„zapo
-
wietrzonego”,„wielkie°”-„wielkiego”.Tokarzewski-Karaszewiczoddaje
tenznaczeknastępująco:dlacze-o,osobliwe-o.Dotejporynieudałosię
gojednoznaczniezdefiniować,brakgowwykazieskrótówużywanych
wrękopisachpolsko-łacińskichzXIV-XVIIw.,podanymwVademecum
TeodoraWierzbowskiego
83
.
Największymwyzwaniem,alejednocześnieciekawostkąsąmakaronizmy
łacińsko-polskie.CzesławHernasuważał,żebarwneilicznezapożycze
-
nia-pozacelamipraktycznymi(wtrącaniemróżnychzwrotów,wyrazów
ikonstrukcjigramatycznych,wstaropolszczyźniegłówniełacińskich)-
byływyrazemmodyretorycznej,gdyż„polszczyznaprzeplatanałaciną
wydawałasięgodniejszaibogatsza”
84
.Istotnadlazrozumieniadziełajest
samatechnikatego,jakumiejętnie,aczasemwręczwirtuozerskoautor
wplatałacińskiesłowa,dodającpolskiezakończeniedołacińskiejpodstawy
czyzapisującwyrażeniałacińskiepopolsku,mnożytrudnedoodczytania
iprzetłumaczeniamakaronizmy.
Szczególnieinteresującyjestteżkontekst,wktórymużywaprzysłów.
Posługujesięmiędzyinnymisentencjamiłacińskimi.
83T.Wierzbowski,Vademecum.Wykazskrótówisłowniczekłacińsko-polski,przyg.do
dr.iwstępE.Potkowski,Warszawa-Łódź1984.
84C.Hernas,Barok,Warszawa1998,s.265-267.
