Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ryc.2.4.Wielkierowytektonicznewschodniej
Afrykiwyznaczająprzebiegkontynentalnejstrefy
ryftowej
Zbliżaniesiępłytdosiebienagranicachzbieżnychpowodujeskracanielitosfery,
przyczymodbywasięononaróżnesposoby,wzależnościodcharakterupłyt(ryc.
2.3).Zbieżnośćdwóchpłytlitosferyoceanicznejpowodujepogrążaniesięjednejpły-
typoddrugą,conazywamysubdukcją.Wmiejscusubdukcjipowstajerówoceanicz-
ny,atowarzyszymułukwyspwulkanicznych.PrzykłademjestgranicapłytyScotia
ipłytypołudniowoamerykańskiejDosubdukcjidochodzitakżewzdłużkontaktupły-
tyoceanicznejzkontynentalną.Pogrążasięwówczascięższapłytaoceaniczna,tworzy
sięrówoceaniczny,apojegozewnętrznej(kontynentalnej)stroniepowstajełańcuch
górski,wznacznejmierzezbudowanyzeskałplutonicznychiwulkanicznych.Przykła-
demjestgranicapłytyNazcazpłytąpołudniowoamerykańską,aodbiciemwrzeźbie
RówAtakamskiiłańcuchgórskiAndów.Kolizjadwóchpłytzbudowanychzesko-
rupykontynentalnejpowodujejedyniepłaskiepodsuwaniesięjednejpłytypoddru-
gą,przedewszystkimzaśwzrostgrubościlitosfery.Zjawiskoizostazjisprawia,żero-
śniewówczaswysokośćbezwzględnaipowstająwysokiegóryorazpłaskowyże.Przy-
kłademtakiejgranicyjeststrefakolizjiblokuDekanu,wchodzącegowskładpłytyin-
doaustralijskiejzpłytąazjatycką,wzdłużktórejpowstałyHimalajeiKarakorum,ana
zapleczudoszłodowydźwignięciaWyżynyTybetańskiej.Większośćłańcuchówgór-
skichiwysokichwyżynwobrębiekontynentówjestzwiązanawłaśniezezbieżnymi
granicamipłytlitosferycznych.
23