Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mocarstwomdozachowaniamiędzynimirównowagiiwzajemnegobezpieczeństwa.
Najczęściejjednakbywająoneofiaramirozgrywekmiędzywielkimipodmiotami
wstosunkachmiędzynarodowych.Dużepaństwapowinnynietylkozachowywać
przewagę,aletakżestaraćsięozdobyciepozycjihegemonicznej.Oznaczeniupań-
stwadecydujebowiemjegomoc76.
UczonytenobawiałsięprzedewszystkimRosjiijakonacjonalistawierzył,żetyl-
koNiemcysązdolnedopokonaniategobarbarzyńskiego,jegozdaniem,kraju,aby
zlikwidowaćzagrożeniedlaSzwecjiiEuropy.KjellénbyłzwolennikiemplanuPaula
Rohrbacha(1869-1956),któryw1903r.przewidywał,żeNiemcyopanującałeBałka-
nyizwasalizująImperiumOsmańskieorazuzyskajązdobyczekolonialnewAfryce,
wefekcieczegopowstałobyimperiumniemieckienastykuinteresówkontynentalnych
RosjiimorskichAnglii.KjellénuchodziczęstozaprekursoraideizjednoczonejEuropy,
gdyżstałnastanowisku,żemiędzypotężnąAmerykąiAzjąniemożeistniećrozczłon-
kowanaEuropa,aNiemcysąjedynympaństwemzdolnymdojejzjednoczenia.Nawią-
zywałwtensposóbdoideinGroßraum”CarlaSchmitta
77
,nazistowskiegopolitologa,
któryuważał,żeEuropaŚrodkowapowinnaznaleźćsiępodprotektoratemNiemiec
78
.
PoWielkiejWojnieoporażceNiemieczadecydowałyStanyZjednoczone,których
potęgęKjellénuważałzagodnąpodziwu.Krytycznieodnosiłsiędotraktatuwersalskie-
go.NiemcyuznawałzaskrzywdzoneprzezpaństwaEntenty;wierzył,żeodrodzenie
tegopaństwanastąpi,aleniezdobędzieonorangimocarstwaświatowego.Możenato-
miaststaćsięnajwiększymnarodemeuropejskim
79
.Wostatnimokresieżyciazrewi-
dowałswojewcześniejszepoglądy,przewidując,żeświatprzyszłościbędziemonocen-
tryczny,ajedynymwielkimhegemonemstanąsięStanyZjednoczone,którestopniowo
podporządkująsobieAnglię.Uważał,żeRosjawydobędziesięzkryzysu,anastępnie
dojdziedoodrodzeniajejsilnejpaństwowości,wtakisposób,żestaniesięwielkimim-
periumzagrażającymotoczeniu
80
.Jakwidać,prognozyKjellénacharakteryzowałysię
znacznątrafnością,cosytuujegowgroniedobrychanalityków,chociażnależyzwrócić
uwagę,żedezawuowałpaństwamałeiśrednie,którychrolępostrzegałinstrumentalnie,
odmawiającimmożliwościprowadzeniaskutecznejisamodzielnejpolityki81.
76
P
.Eberhardt,Rozwójświatowejmyśligeopolitycznej…,s.48.
77
Großraumoznaczawielkąprzestrzeń,alewtymprzypadkunależałobyodnieśćtoznaczeniedoobszaru
geopolitycznego,którymmiałyzarządzaćNiemcy.
78
Vide:R.Kjellén,Politiskaessayer,vol.1-3,Stockholm1914;G.Lundestad,<Empire)byIntegration-meUnit-
edStatesandEuropeanIntegration,1945-1997,Oxford1998.
79
O.Tunander,Swedish-GermangeopoliticsforaNewCentury.RudolfKjellén)smeStateasaLivingOrga-
nism,nReviewofInternationalStudies”2001,Vol.27,No.3,https://www.cambridge.org/core/jour-
nals/review-of-international-studies/article/swedishgerman-geopolitics-for-a-new-century-rudolf-kjel-
lens-the-state-as-a-living-organism/291349F3[dostęp:1.04.2020].
80
Ibidem.
81
O.Tunander,SwedishGeopolitics:fromRudolfKjelléntoaSwedish“DualState”,nGeopolitics”2005,Vol.10,No.3.
40
Podstawymyśliiideigeopolitycznych
