Geriatria. Praktyczny przewodnik

Katarzyna Wieczorowska-Tobis, Agnieszka Neuman-Podczaska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-6527-5

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

448

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Geriatria. Praktyczny przewodnik. Red. Wieczorowska-Tobis, Katarzyna; Neuman-Podczaska, Agnieszka . : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021, 448 s. ISBN 978-83-200-6527-5

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Wieczorowska-Tobis, K.

A2 Neuman-Podczaska, A.

T1 Geriatria. Praktyczny przewodnik

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

YR 2021

SN 978-83-200-6527-5

Bibliografia BibTex:

@Book{ 253844, author = "", editor = "Wieczorowska-Tobis, Katarzyna and Neuman-Podczaska, Agnieszka", title = "Geriatria. Praktyczny przewodnik", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2021", address = "", isbn = "978-83-200-6527-5" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Wieczorowska-Tobis, Katarzyna

ED - Neuman-Podczaska, Agnieszka

TI - Geriatria. Praktyczny przewodnik

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY -

PY - 2021

SN - 978-83-200-6527-5

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Wieczorowska-Tobis, Katarzyna; Neuman-Podczaska, Agnieszka. Geriatria. Praktyczny przewodnik [baza danych online] : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021 [dostęp: 04 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/geriatria-praktyczny-przewodnik-katarzyna-wieczorowska-tobis-253844.

geriatria, podręcznik, pacjent geriatryczny

Pierwszy w Polsce podręcznik, którego styl odzwierciedla nowatorski sposób nauczania geriatrii, oparty na koncepcji medycyny „przyłóżkowej”, zorientowanej na pacjencie.

Podręcznik konfrontuje Czytelnika z praktycznym sposobem p...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-6527-5

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

448

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Część I. Poznawanie geriatrii24
1. Edukacja medyczna dostosowana do wieku pacjenta, kształtująca myślenie geriatryczne Maria Cristina Polidori, Katrin Singler, Regina Roller-Winsberger (tłumaczenie: Agnieszka Neumann-Podczaska, Katarzyna Wieczorowska-Tobis)26
Piśmiennictwo 7 2. Nauczanie i poznawanie istoty geriatrii Adrian Blundell, Tahir Masud (tłumaczenie: Katarzyna Wieczorowska-Tobis, Agnieszka Neumann-Podczaska)32
2.1. Wprowadzenie32
2.2. Teorie uczenia się33
2.2.1. Andragogika33
2.2.2. Refleksyjne uczenie się33
2.2.3. Uczenie się przez doświadczenie34
2.2.4. Motywacja35
2.2.5. Style uczenia się35
2.2.6. Proces oceny36
2.2.7. Ocena programów edukacyjnych36
2.3. Nauczanie przeddyplomowe – aspekty praktyczne37
Piśmiennictwo 16 Część II. Charakterystyka procesu starzenia się i geriatrii42
3. Proces starzenia. Zróżnicowanie populacyjne i indywidualne Jean-Pierre Michel (tłumaczenie: Barbara Gryglewska) 44
3.1. Zróżnicowanie starzejącej się populacji45
3.2. Zróżnicowanie indywidualne – perspektywa cyklu życia46
3.2.1. Determinanty zmian w sprawności w cyklu życia46
3.2.2. Determinanty w cyklu życia wartości ciśnienia krwi i parametrów zdrowotnych kardiologiczno-metabolicznych u osób starszych47
3.2.3. Determinanty w cyklu życia warunkujące wydolność poznawczą w starszym wieku47
3.3. Kwestie kulturowe i etyczne związane z heterogennością starzejącej się populacji48
3.3.1. Kulturowe różnice w procesie starzenia48
3.3.2. Ageizm i dyskryminacja ze względu na wiek49
Piśmiennictwo 27 4. Koncepcja zespołu słabości/kruchości (frailty) i utraty sprawności funkcjonalnej Maria Ángeles Caballero Mora, Leocadio Rodriguez Mañas (tłumaczenie: Anna Skalska)52
4.1. Koncepcja zespołu słabości53
4.2. Etiologia55
4.3. Zastosowania kliniczne57
4.4. Jak postępować z zespołem słabości lub jemu zapobiegać58
4.5. Potencjalne interwencje62
Piśmiennictwo64
5. Nietypowa prezentacja chorób w starości Marcel Olde Rikkert, Marianne B. van Iersel, Marjolein H.J. van de Pol, Dieneke van Asselt (tłumaczenie: Katarzyna Wieczorowska-Tobis, Agnieszka Neumann-Podczaska)68
5.1. Nietypowa prezentacja chorób u starszych chorych. Choroby starości69
5.2. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia70
5.2.1. Zespół kruchości – nietypowe objawy i interakcje70
5.2.2. Spowolnienie poprawy stanu zdrowia i nietypowe objawy73
5.2.3. Wieloprzyczynowość zamiast brzytwy Ockhama73
5.3. Medycyna oparta na faktach w geriatrii74
5.3.1. W kierunku spersonalizowanej EBM75
5.4. Wspólne podejmowanie decyzji77
5.4.1. Złożoność wspólnego podejmowania decyzji ze starszymi pacjentami79
5.4.2. Niejednoznaczność (ang. uncertainty)80
5.4.3. Wyzwania wspólnego podejmowania decyzji w przypadku osób starszych81
Piśmiennictwo85
6. Złożoność pacjenta geriatrycznego Graziano Onder, Davide Liborio Vetrano (tłumaczenie: Barbara Bień, Ewelina Łukaszyk)86
6.1. Definicja i wyznaczniki złożoności87
6.2. Jak podejść do oceny złożoności?89
6.3. Krótki przewodnik zarządzania złożonością starszych pacjentów90
Część III. Wielkie zespoły geriatryczne 96
7. Pogorszenie funkcji poznawczych Maria Cristina Polidori, Gereon Nelles, Umberto Senin, Patrizia Mecocci (tłumaczenie: Katarzyna Broczek) 98
7.1. Demografia, definicje i patofizjologia zaburzeń neuropoznawczych99
7.2. Czynniki związane z zaburzeniami poznawczymi i otępieniem – niedoceniane zmiany, czynniki ryzyka i konsekwencje106
7.3. Wyzwania w zakresie terapii i zasad postępowania108
Piśmiennictwo113
8. Delirium/Majaczenie Alasdair M.J. MacLullich (tłumaczenie: Katarzyna Wieczorowska-Tobis, Agnieszka Neumann-Podczaska) 116
8.1. Definicja i epidemiologia delirium117
8.2. Rozpoznanie delirium118
8.3. Leczenie delirium: wyzwanie121
Piśmiennictwo123
Sugerowana lektura123
9. Upadki Reto W. Kressig, Stephanie A. Bridenbaugh (tłumaczenie: Małgorzata Izabela Sobieszczańska) 124
9.1. Wprowadzenie124
9.2. Etiologia upadków u osób starszych125
9.3. Wieloczynnikowa ocena ryzyka127
9.3.1. Zbieranie wywiadu127
9.4. Narzędzia do badań przesiewowych128
9.3.2. Objawy kliniczne128
9.3.3. Badania laboratoryjne128
9.5. Narzędzia oceny129
9.5.1. Test „Wstań i idź” (Timed Up and Go Test – TUG)129
9.5.2. Test „Wstań i idź” wykonywany w wyobraźni (imagined Timed Up and Go Test – TUGi)129
9.5.3. Dwuzadaniowy test „Wstań i idź” (Dual tusk Timed Up and Go – TUG-DT)129
9.5.4. Szybkość chodu130
9.5.5. Test pięciokrotnego wstawania z krzesła (Five Times Sit-to-Stand Test)130
9.5.6. Test ortostatyczny z pozycji leżącej do stojącej (Lying-to-Standing Orthostatic Test)130
9.6. Interwencje131
9.5.7. Algorytm oceny starszego pacjenta z upadkami131
9.6.1. Tai chi132
9.7. Podsumowanie133
9.6.2. Rytmika Jaques-Dalcroze’a133
Piśmiennictwo134
10. Sarkopenia Alfonso J Cruz-Jentoft, Beatriz Montero-Errasquin (tłumaczenie: Karolina Piotrowicz, Jerzy Gąsowski) 136
10.1. Co to jest sarkopenia?137
10.2. Jak dochodzi do rozwoju sarkopenii?138
10.3. Identyfikacja pacjentów z sarkopenią138
10.3.1. Diagnostyka139
10.4. Zapobieganie i leczenie141
Piśmiennictwo142
11. Nietrzymanie moczu / Inkontynencja Yvonne Hoffmann-Weltin (tłumaczenie: Arkadiusz Styszyński) 144
11.1. Nietrzymanie moczu146
11.1.1. Rodzaje nietrzymania moczu146
11.1.2. Diagnostyka nietrzymania moczu146
11.1.3. Jak oceniać nietrzymanie moczu147
11.1.4. Jak leczyć nietrzymanie moczu148
Piśmiennictwo152
Sugerowana lektura152
Część IV. Częste choroby związane z wiekiem154
12. Cukrzyca Stefania Maggi, Nicola Veronese (tłumaczenie: Kornelia Kędziora-Kornatowska)156
12.1. Wprowadzenie156
12.2. Epidemiologia, typy cukrzycy157
12.3. Wywiad u starszych pacjentów z cukrzycą159
Piśmiennictwo162
13. Choroby sercowo-naczyniowe Timo E. Strandberg, Tuomo Nieminen (tłumaczenie: Karolina Piotrowicz, Jerzy Gąsowski) 164
13.1. Aspekty epidemiologiczne chorób sercowo-naczyniowych w starszym wieku165
13.2. Ocena starszych pacjentów w kierunku chorób sercowo- -naczyniowych165
13.3. Nadciśnienie tętnicze169
13.3.1. Wiadomości ogólne169
13.3.2. Diagnostyka nadciśnienia tętniczego wśród starszych pacjentów169
13.3.3. Leczenie169
13.4. Choroba naczyń wieńcowych171
13.4.1. Wiadomości ogólne171
13.5. Zaburzenia rytmu serca172
13.4.2 Leczenie postaci przewlekłych172
13.4.3. Leczenie ostrych zespołów wieńcowych172
13.5.1. Wiadomości ogólne172
13.5.2. Leczenie zespołu chorego węzła zatokowego i bloków przedsionkowo-komorowych173
13.5.3. Leczenie migotania przedsionków173
13.6. Zastawkowe choroby serca174
13.6.1. Wiadomości ogólne174
13.7. Niewydolność serca175
13.6.2. Leczenie stenozy aortalnej175
13.6.3. Leczenie niedomykalności mitralnej175
13.7.1. Wiadomości ogólne175
13.7.2. Diagnostyka niewydolności serca176
13.7.3. Leczenie niewydolności serca177
13.8. Farmakoterapia w schorzeniach sercowo-naczyniowych178
13.7.4. Leczenie paliatywne w niewydolności serca178
Piśmiennictwo181
14. Udar mózgu i choroba naczyń mózgowych Donal Fitzpatrick, Desmond O’Neil (tłumaczenie: Małgorzata Izabela Sobieszczańska) 182
14.1. Epidemiologia i definicja183
14.2. Etiologia udaru niedokrwiennego183
14.3. Ocena kliniczna184
14.3.1. Mowa185
14.3.2. Zaburzenia percepcji185
14.4. Badania diagnostyczne186
14.5. Postępowanie186
14.3.3. Funkcje poznawcze186
14.5.1. Oddziały udarowe i terapia reperfuzyjna186
14.6. Przewlekła choroba udarowa188
14.5.2. Rehabilitacja188
Piśmiennictwo189
15. Depresja Sylvie Bonin-Guillaume, Michel Benoit (tłumaczenie: Katarzyna Broczek)190
15.1. Definicja, epidemiologia i diagnostyka190
15.2. Leczenie193
15.2.1. Leczenie farmakologiczne – podstawowe zasady193
15.2.2. Zalecenia ukierunkowane na poprawę skuteczności leczenia194
15.2.3. Leczenie niefarmakologiczne194
Piśmiennictwo196
16. Choroba nerek w wieku podeszłym Gerhard Wirnsberger (tłumaczenie: Jerzy Chudek)198
16.1. Ostra choroba nerek (OChN)199
16.1.1. Etiologia ostrej choroby nerek200
16.1.2. Obraz kliniczny202
16.1.3. Ocena kliniczna202
16.1.4. Badania laboratoryjne202
16.1.5. Testy przydatne w rozpoznawaniu przednerkowej OChN202
16.1.6. Badanie cytologiczne moczu203
16.1.7. Postępowanie/Leczenie203
16.2. Przewlekła choroba nerek (PChN)204
Piśmiennictwo207
17. Zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej Gerhard Wirnsberger (tłumaczenie: Jerzy Chudek) 210
17.1. Wstęp211
17.2. Odwodnienie211
17.3. Przewodnienie213
17.2.1. Leczenie213
17.3.1. Leczenie214
17.4. Hiponatremia215
17.4.1. Przyczyny hiponatremii215
17.4.2. Objawy hiponatremii216
17.4.3. Leczenie hiponatremii217
17.5. Hipernatremia218
17.4.4. Hiponatremia hiperwolemiczna218
17.5.1. Przyczyny hipernatremii218
Piśmiennictwo219
17.5.2. Obraz kliniczny219
17.5.3. Leczenie219
18. Zaburzenia słuchu i wzroku Karen Andersen-Ranberg (tłumaczenie: Arkadiusz Styszyński) 222
18.1. Uszkodzenie słuchu222
18.2. Wpływ badań przesiewowych na zaburzenia słuchu u pacjentów w podeszłym wieku224
18.3. Postępowanie z pacjentami z zaburzeniami słuchu224
18.4. Upośledzenie wzroku225
18.5. Wpływ badań przesiewowych w kierunku upośledzenia wzroku u pacjentów geriatrycznych226
Piśmiennictwo229
18.6. Postępowanie z pacjentami z wadami wzroku229
19. Odleżyny Dimitri Beeckman, Nele Van Damme, Dorien De Meyer, Karen Van den Bussche (tłumaczenie: Zyta Beata Wojszel) 230
19.1. Definicja, etiologia i następstwa231
19.2. Klasyfikacja i diagnostyka różnicowa232
19.3. Jak zapobiegać odleżynom?233
Piśmiennictwo239
20. Zaburzenia ruchowe Stephanie A. Bridenbaugh, Reto W. Kressig (tłumaczenie: Zyta Beata Wojszel) 240
20.1. Zaburzenia ruchowe240
20.1.1. Drżenie243
20.2. Ocena zaburzeń ruchowych244
20.3. Choroba Parkinsona i parkinsonizm245
20.4. Zespół niespokojnych nóg246
20.5. Podsumowanie246
Piśmiennictwo247
21. Ból Nele van den Noortgate (tłumaczenie: Agnieszka Neumann-Podczaska, Katarzyna Wieczorowska-Tobis) 248
21.1. Wprowadzenie i kontekst249
21.2. Badanie przesiewowe i ocena bólu250
21.2.1. Badanie przesiewowe bólu przewlekłego250
21.2.2. Ocena kliniczna251
21.3. Leczenie bólu przewlekłego253
21.3.1. Postępowanie niefarmakologiczne253
21.3.2. Preparaty do stosowania miejscowego253
21.3.3. Minimalnie inwazyjne leczenie miejscowe253
21.3.4. Systemowe leczenie przeciwbólowe254
21.3.5. Praktyczne zalecenia dotyczące radzenia sobie ze skutkami ubocznymi stosowania opioidów258
21.3.6. Leki adjuwantowe i leczenie bólu neuropatycznego259
21.3.7. Leczenie starszych pacjentów z otępieniem259
Piśmiennictwo261
22. Osteoporoza Hubert Blain, Tahir Masud, Finbarr C. Martin, Stefania Maggi (tłumaczenie: Małgorzata Izabela Sobieszczańska) 262
22.1. Podłoże osteoporozy i osteopenii263
22.1.1. Definicja263
22.1.2. Epidemiologia (Hernlund i wsp., 2013)263
22.2. Czynniki ryzyka i prewencja osteoporozy264
22.3. Pułapki w wykrywaniu złamań niskoenergetycznych265
22.4. Pułapki w wykrywaniu osteoporozy265
22.5. Diagnostyka różnicowa osteoporozy w podeszłym wieku266
22.6. Możliwości leczenia osteoporozy u osób starszych266
22.6.1. Leczenie niefarmakologiczne267
22.6.2. Opcje leczenia farmakologicznego268
Piśmiennictwo269
22.6.3. Obietnice nowych opcji leczenia269
Część V. Wyzwania diagnostyki i leczenia osób starszych 272
23. Farmakoterapia Mirko Petrovic, Danijela Gnjidic, Eline Tommelein, Koen Boussery (tłumaczenie: Agnieszka Neumann-Podczaska, Katarzyna Wieczorowska-Tobis) 274
23.1. Wielolekowość275
23.1.1. Definicja i rozpowszechnienie275
23.1.2. Kliniczne konsekwencje wielolekowości276
23.1.3. Strategie ograniczania wielolekowości276
23.2. Problemy lekowe (ang. Drug-Related Problem – DRP)277
23.2.1. Definicja277
23.2.2. Dlaczego starsi pacjenci są bardziej narażeni na występowanie problemów lekowych?278
23.2.3. Kaskada zapisywania280
23.2.4. Interakcje lek–lek280
23.3. Wykrywanie problemów lekowych i optymalizacja wielolekowości284
23.3.1. Definicja284
23.3.2. Zasady leczenia farmakologicznego osób starszych286
23.3.3. Kryteria niepoprawnej farmakoterapii287
23.3.4. Całościowa ocena geriatryczna (COG)288
23.4. Kliniczny przykład „dobrej depreskrypcji” u pacjenta w podeszłym wieku289
23.4.1. Rozważenie depreskrypcji289
23.4.2. Rozważenie kontynuacji farmakoterapii290
Piśmiennictwo291
24. Prewencja. Publiczna opieka zdrowotna, żywienie, aktywność fizyczna, szczepienia Cornel C. Sieber, Eva Kiesswetter, Anja Kwetkat, Hans Jürgen Heppner, Daniel Schoene, Ellen Freiberger (tłumaczenie: Zyta Beata Wojszel)296
24.1. Zasady prewencji w populacji osób starszych297
24.2. Aspekty prewencji i publicznej opieki zdrowotnej298
24.3. Profilaktyka osób starszych. Rola żywienia300
24.3.1. Ogólne zalecenia żywieniowe dla osób starszych300
24.3.2. Nadwaga i otyłość302
24.3.3. Niedożywienie303
24.3.4. Niedożywienie – badania przesiewowe305
24.4. Profilaktyka u osób starszych. Rola aktywności fizycznej i ćwiczeń307
24.5. Profilaktyka u osób starszych. Rola szczepień (tłumaczenie: Kornelia Kędziora-Kornatowska)316
24.5.1. Podstawowe definicje316
24.5.2. Metody wzmocnienia odpowiedzi immunologicznej na szczepienia318
24.5.3. Wskazania i przeciwwskazania318
24.5.4. Wybrane zalecenia dotyczące szczepień319
24.6. Planowanie opieki320
Piśmiennictwo322
25. Komunikacja i ocena Marjolein H.J. van de Pol, Marianne B. van Iersel (tłumaczenie: Ewelina Łukaszyk, Barbara Bień) 326
25.1. Wprowadzenie i kontekst326
25.2. Efektywna komunikacja327
25.3. Zbieranie wywiadu i ocena329
25.3.1. Struktura wywiadu medycznego330
25.4. Specyficzne sytuacje dotyczące komunikacji331
25.4.1. Rozmowa z osobami starszymi z otępieniem331
25.4.2. Opiekunowie rodzinni i nieformalni331
25.5. Cele i życzenia pacjenta332
25.4.3. Rozmowa na tematy wrażliwe332
25.4.4. Różnorodność kulturowa332
Piśmiennictwo333
Część VI. Narzędzia metodologii geriatrycznej 334
26. Całościowa ocena geriatryczna. Opieka ukierunkowana na osiągnięcie celu i na pacjenta Alberto Pilotto, Maria Cristina Polidori (tłumaczenie: Barbara Bień, Ewelina Łukaszyk) 336
26.1. Wprowadzenie i kontekst337
26.1.1. Terminologia istotna dla zrozumienia COG337
26.2. Definicja COG339
26.3. COG w różnych placówkach świadczenia usług i stanach klinicznych346
26.4. Podejmowanie decyzji klinicznych i identyfikacja priorytetów z wykorzystaniem COG347
26.5. Wielowymiarowy Indeks Prognostyczny347
26.5.1. Uwagi praktyczne348
Piśmiennictwo349
27. Zespół geriatryczny Sofia Duque (tłumaczenie: Ewelina Łukaszyk, Barbara Bień) 352
27.1. Na czym polega istota współpracy w zespole geriatrycznym?353
27.2. W jaki sposób pracuje zespół geriatryczny?353
27.3. Rola zespołów geriatrycznych w zintegrowanej opiece zdrowotnej356
Piśmiennictwo358
Część VII. Formy opieki zdrowotnej nad osobami starszymi 360
28. Rodzaje opieki dla pacjentów geriatrycznych Thomas Münzer (tłumaczenie: Sławomir Tobis)362
28.1. Ambulatoryjna opieka zdrowotna dla starszych chorych363
28.2. Szpitalna opieka zdrowotna dla starszych chorych364
28.3. Opieka społeczna365
28.4. Opieka zintegrowana366
28.5. Obciążenie opiekuna367
28.6. Zmiana rodzaju i ciągłość opieki367
28.7. Czynniki społeczne i środowiskowe w opiece nad osobami starszymi368
Piśmiennictwo369
29. Podstawowa opieka zdrowotna i opieka środowiskowa Anne Wissendorff Ekdahl (tłumaczenie: Agnieszka Mastalerz-Migas, Aleksander Biesiada) 370
29.1. Podstawowa opieka zdrowotna i opieka środowiskowa nad osobami starszymi w Europie371
29.2. Pacjent geriatryczny w podstawowej opiece zdrowotnej i opiece środowiskowej372
29.3. Finansowanie podstawowej opieki zdrowotnej i opieki środowiskowej374
29.4. Implikacje dla organizacji podstawowej opieki zdrowotnej i opieki środowiskowej dla osób starszych375
29.5. Planowanie opieki z wyprzedzeniem (ang. Advanced Care Planning – ACP)375
Piśmiennictwo376
30. Pomoc doraźna Simon Conroy, Christian Nickel, Simon P. Mooijaart (tłumaczenie: Agnieszka Kasiukiewicz)378
30.1. Wstęp. Pomoc doraźna dla osób starszych379
30.2. Osoby starsze i opieka w stanach nagłych. Charakterystyka379
30.3. Interwencje381
30.4. Priorytety w postępowaniu klinicznym z osobami starszymi z zespołem słabości382
Piśmiennictwo384
31. Szpitalna i ambulatoryjna opieka rehabilitacyjna Finbarr C. Martin (tłumaczenie: Zyta Beata Wojszel) 386
31.1. Co to jest rehabilitacja?387
31.2. Kto potrzebuje rehabilitacji?388
31.1.1. Rehabilitacja osób starszych388
31.2.1. Osoby mieszkające w środowisku389
31.2.2. Pacjenci hospitalizowani389
31.3. Jak zorganizować i zapewnić rehabilitację390
31.3.1. Zasady ogólne390
31.3.2. Wyznaczanie celów390
31.4. Rehabilitacja w określonych placówkach391
31.3.3. Zespół wielodyscyplinarny391
31.4.1. Placówki ambulatoryjne391
31.4.2. Rehabilitacja po ostrej chorobie392
31.4.3. Złamania osteoporotyczne394
31.5. Dlaczego – jakie są dowody skuteczności rehabilitacji?395
Piśmiennictwo396
32. Opieka długoterminowa – instytucjonalna i pozainstytucjonalna Adam Gordon (tłumaczenie: Katarzyna Wieczorowska-Tobis, Agnieszka Neumann-Podczaska) 398
32.1. Nadrzędne zasady opieki długoterminowej399
32.2. Miejsca sprawowania opieki długoterminowej402
Piśmiennictwo405
33. Opieka paliatywna i opieka u schyłku życia Annette Hylen Ranhoff (tłumaczenie: Ewa Deskur-Śmielecka) 406
33.1. Opieka paliatywna i opieka u schyłku życia u starszych pacjentów407
33.2. Definicja opieki paliatywnej według WHO408
33.3. Miejsca sprawowania opieki paliatywnej408
33.4. Wskazania do objęcia opieką paliatywną i opieką u schyłku życia409
33.5. Całościowa ocena geriatryczna409
33.6. Rozpoznawanie i monitorowanie objawów409
33.7. Ustrukturyzowane algorytmy postępowania411
33.8. Opieka pielęgniarska411
33.9. Farmakoterapia411
33.10. Tlenoterapia412
33.11. Odżywianie i nawadnianie412
33.12. Leki stosowane w opiece u schyłku życia413
33.13. Opieka paliatywna nad pacjentami z zaawansowanym otępieniem413
Piśmiennictwo414
Część VIII. Osoby starsze jako szczególnie wrażliwa grupa w społeczeństwie 416
34. Etyczne i prawne aspekty opieki nad osobami starszymi Thomas Frühwald (tłumaczenie: Ewa Baum) 418
34.1. Etyka. Próba zdefiniowania419
34.2. Znaczenie kwestii etycznych w geriatrii419
34.3. Zasady etyki biomedycznej420
34.4. Problemy i zagadnienia etyczne w opiece nad pacjentami geriatrycznymi422
34.5. Podejmowanie decyzji w geriatrii423
34.6. Niezależność i autonomia pacjenta geriatrycznego425
34.7. Wola pacjenta425
34.8. Praktyczne podejście do etycznego podejmowania decyzji w indywidualnych przypadkach426
34.9. Zagadnienia dotyczące końcowej fazy życia428
Piśmiennictwo430
35. Przemoc wobec osób starszych Gianfranco Salvioli, Chiara Mussi (tłumaczenie: Ewa Baum) 432
35.1. Opis i rodzaje przemocy wobec osób starszych433
35.2. Występowanie i diagnozowanie przemocy wobec osoby starszej434
35.1.1. Środowisko i czynniki ryzyka434
35.3. Jak zapobiegać przemocy wobec osób starszych?436
Piśmiennictwo439
Skorowidz440