Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
I.ESTETYKAOKRESUARCHAICZNEGO
szychrozmiarów:HerajonnawyspieSamos,pochodzącyzkońcaVIw.,był
ogromnymgmachemo133kolumnach.
NiemniejniżpoezjaGrekówarchitekturajejbyłazwiązanazreligiąikul-
tem.Wysiłkiwczesnycharchitektówgreckichszływyłączniewkierunkustworze-
niaświątyni;budowlemieszkalneowychczasówmiałycharakterużytkowy,były
pozbawioneaspiracjiartystycznych.
2.R
ZEŹBA
.Rzeźba,choćjużodgrywaładoniosłąrolę,niedoszłajeszcze
warchaicznejGrecjidotejdoskonałości,coarchitektura;niebyłaanitaksamo-
dzielna,anitakdefinitywnawswychformach.Niemniejpewnecechystosunku
Grekówdosztukiipięknaujawniłanawetdobitniejodarchitektury.
Byłarównieżzwiązanazkultem.Ograniczałasiędoposągówbogówido
dekoracjiświątyń,jejprzyczółkówimetop.DopieropóźniejGrecyzaczęlirzeźbić
ludzi:początkowotylkozmarłych,zczasemtakżezasłużonych,zwłaszczazwycięz-
cówwzapasachiigrzyskach.Topowiązanierzeźbyzreligiączyniło,żeniemiała
charakterutakprostego,jakbymożnabyłoodwczesnejsztukioczekiwać.Artysta
przedstawiałnieświatludzi,leczbogów.
Kultgreckibyłantropomorficznyitakateżbyłagreckarzeźba:przedstawiałabo-
gówwpostaciludzkiej.Służyłabogom,aprzedstawiałaludzi.Niebyłowniejpoza-
ludzkiejprzyrody
,niebyłoinnychformpozaformamiczłowieka,byłaantropo-
centryczna.
Wszakżeprzedstawiającczłowieka,nieprzedstawiałaindywidualnychludzi.
Posągimiałycharakterjakbyogólny,nieusiłowałyoddaćosobowości;czaspor-
tretówjeszczeniebyłprzyszedł.Wcześnirzeźbiarzetraktowalitwarzeschematycz-
nieniepróbującimnadawaćekspresji;jużraczejdawalijąciałomniżtwarzom.
Przedstawialipostaćludzkąkierującsięwięcejwyobraźniągeometrycznąniżob-
serwacjąorganicznychciał;aprzeztosamoformyludzkiezmieniali,deformowali,
geometryzowali.Włosyifałdystrojuukładalijeszczearchaiczniewornamentalne
desenienietroszczącsięorealność.Wtymwszystkimniebylioryginalni:geome-
trycznychformgreccyartyścitaksamoniewymyślili,jaknadludzkichtematów,
wszystkotoprzejęlizeWschodu.Idopierogdysiętegowyrzekli,stalisięnapraw-
dęsobą,alenastąpiłotodopierowokresieklasycznym.
3.Ś
WIADOMEOGRANICZENIE
.TawczesnasztukaGrekówpodejmowałastalete
sametematyiposługiwałasięstaletymisamymiformami.Niezabiegałaoróżno-
rodność,niezwykłość,nowość.Miałaograniczonąilośćtematów,typów,motywów
ikonograficznych,schematówkompozycyjnych,formdekoracyjnych,zasadni-
czychkoncepcjiirozwiązań.Wznoszonotylkokolumnoweświątyniewniewielu
odmianach.Rzeźbiononiewielewięcejniżnagąpostaćmęskąiudrapowanąpostać
kobiecą,zawszeprzedstawionefrontalnieizesztywnąsymetrią.Nawettakprosty
