Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
58
PIERWSZYOKRESFILOZOFIISTAROŻYTNEJ
powodzeńiupadków,właściwaorganizacjompolitycznym.Po440r.związekpolitycz-
nypitagorejczykówzostałrozbity.
Niebyłtozresztązwiązekocelachczystoetycznych,leczwięcejjeszczereligij-
nych.Właściwympodłożemzwiązkubyływierzeniareligijne,doktórychpitagorejczy-
cydostosowalisweprzepisyetyczne.WGrecji,podwpływemWschoduiTracji,zaczę-
łysięwówczastworzyćzwiązkireligijne,opartenatajnychnaukachimisteriach,
czylizabiegachznanychwtajemniczonym,amającychumożliwićduszomobcowanie
zbóstwem.MisteriaapollińskieodbywałysięwDelfach,misteriapoświęconebogom
podziemnymjwEleuzis;śpiewakOrfeuszuchodziłzatego,którywprowadziłmiste-
ria,ipodjegowezwaniemistniałzwiązekorfików.Celemmisteriówbyłoobcowanie
zbóstwem:byłytonajczyściejreligijneobjawy,jakieznałaGrecja.Pitagoras,wtajemni-
czonywmisteriaapollińskieiorfickie,stworzyłzwiązekreligijnydlaichkultywowania;
wzwiązkuwprowadziłnietylkopewientrybnabożeństw,aleteżiregułyżycia,takiż
związekstałsięzwiązkiemetycznym;chcączaśzrealizowaćsweideeutworzyłobózpo-
lityczny.NieznalazłszykutemuodpowiednichwarunkówwJonii,przeniósłswepo-
czynaniadoWielkiejGrecji.Takabyłagenezazwiązkupitagorejskiego.
Związektenjednakżezginąłbymożewzapomnieniu,wrazzwielomasektami
greckimi,awkażdymrazieniewszedłbydodziejówfilozofii,gdybynieto,żejakoje-
denześrodkówoczyszczeniaduszypielęgnowałpracęnaukową.Gdyinnesektyjako
środekmistycznydowyrwaniaduszyzciałaipołączeniajejzbóstwemstosowałymu-
zykęitańceoszałamiające,onkładłnacisknażycieascetyczneipracębadawczą.Przez
tozwiązekpitagorejskistałsięośrodkiembadańnaukowych.WVw.dokonałsię
wzwiązkurozłam:na„akuzmatyków”i„matematyków”.Pierwsichcielipielę-
gnowaćwzwiązkuduchaorfickiegoiprzylgnęlidojegotradycjimistycznychisakra-
mentalnych;drudzy,nieporzucajączwiązkuaniwiaryakuzmatyków,chcielijednakże
byćprzedewszystkimludźminaukiinatympolusłużyćzwiązkowi.Upierwszych
wzięłygóręmistycznetajemnice,udrugichjdążnośćdoracjonalnychwyjaśnień.
Ciprzetworzylizwiązekreligijnywszkołęnaukową.
Ztego,cosamPitagoraszaledwiemożezapoczątkował,szkołapitagorejska
wytworzyłarozległysystemnaukowyizdecydowanestanowiskofilozoficzne.
WIERZENIAPITAGOREJSKIE
podobniejakorfickie,dotyczyłyduszyimetem-
psychozy,atreściąswądalekoodbiegałyodfilozofiiJończyków;sprowadzałysiędo
kilkudogmatów:1)Duszaistniejeoddzielnieodciała(innarzecz,żepitagorejczycy,jak
wszyscyGrecyowychczasów,duszęwyobrażalisobienapodobieństwociała).2)Dusza
możełączyćsięzdowolnymciałem.„Wedługmitówpitagorejskich”jpowiadaArysto-
telesj„każdaduszamożewejśćwkażdeciało”.Byłotorównieżwierzeniedośćroz-
powszechnionewśródGrekówiznajdująceswójwyrazwuznawaniu„metamorfoz”lu-
dziwzwierzęta.3)Duszajesttrwalszaodciała.Trwanawetwtedy,gdyciałoginie;jest
bowiemdoskonalszaipotężniejszaodciała.4)Ciałojestdladuszywięzieniem.Tobyło
jużwierżeniewłaściwespecjalnieorfikomipitagorejczykom;wyrosłonatleprzekona-
