Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZESTAWIENIA
69
Wydarzeniawspółczesne
FilozofiapojawiłasięwGrecjioparęwiekówpóźniejniżżelazo,atakżeniżpi-
smoliterowe.Późniejteżniżpoezja(wszczególnościniżIliadaiOdyseja)iniż
rzeźba(ok.700r.).
Gdyzaczynałasię,uszczytuswejpotęgistałypaństwaWschodu:egip-
skie,lidyjskie,medyjskie,nowobabilońskie.NalosachGrecjipiętnoswepoło-
żyłazwłaszczapotęgaPersów
.Podichpanowaniembyłypo546r.miastaAzji
Mniejszej.AwojnyperskiebyłydlaGrekówźródłemwielustratilęków,ale
takżetriumfówiupojeń:dałyMaraton(490),TermopileiSalaminę(480),Pla-
teje(479).
WpolitycewewnętrznejbyłdlaGrecjiokrestenokresemkońcakró-
lestw,republikoligarchicznychityranij,apoczątkudemokracji.Solon(594)
stworzyłpodwalinydemokracjiateńskiej.Dokonywałysięwówczasgłębokie
przemianygospodarczo-społeczne:przejścieodsamowystarczalnegogospo-
darstwadomowego,znanegozHomera,zesłaborozwiniętymhandlemwy-
miennym,dopoczątkówprzemysłu,którywmiaręrozwojupotrzebowałco-
razwięcejniewolników.
Poezjaprzeżywaławówczaswielkirozkwit,niemniejszyniżfilozofia.
AnakreoniSafobylirówieśnikamifilozofówprzyrodyzpołowyVIwieku.
WVw.żyłPindariAjschylos.NaprzełomVIiVw.,eręHeraklitaiParmeni-
desa,przypadapoczątekstarszejkomediiattyckiej.Sztukipięknerozkwitły
wGrecjipóźniejodpoezjiifilozofii,jednakżejużwówczasbyłwplastyce
okreswielkiejarchaicznejarchitektury,czasnajpiękniejszychwazmalowanych,
rozkwitpeloponeskiejsztukiodlewniczej.
Kwestiesporne
Sporneipodlegającedyskusjijestwtymwczesnymokresiebezmaławszystko.
Pismaówczesnychfilozofówzaginęły,wiadomościonichpochodząodpóź-
niejszychiwświetlenowoczesnejkrytykiokazałysięczęstokroćsprzeczne,
aprzetoniezawszezasługującenawiarę;sąwznacznejczęścidomysłami
ikonstrukcjami.Niektórzyfilozofowietegookresurobiąwręczwrażeniepo-
stacimitycznych,zwłaszczaTalesiPitagoras,którymożeniebyłwcalefilozo-
fem;codoLeucypa,tonawetkwestionowanojegoistnienie.Chronologia
izależnościdoktrynbyłyjużdlastarożytnychdoksografówdziedziną
przypuszczeń,wktórychzaspokajaliswepotrzebygenealogiczne.Spornejest:
czyParmenidesbyłzależnyodHeraklita,czyodwrotniejczyKsenofanesbył
nauczycielemParmenidesa,czyteżuczniemjczyDemokrytkorzystałzma-
tematyczno-filozoficznychpoglądówpitagorejczyków,czy,przeciwnie,byłich
