Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
manicheizm,przekroczyłypolityczneietnicznegraniceIranu.
Mitraizmbyłprzezpewienczasbardzopopularnyiznajdowałwielu
wyznawców
wśród
legionistów,
zaś
manicheizm
zagrażał
chrześcijaństwuwpółnocnejAfryce,rozwinąłsięwAzjiŚrodkowej,
skąddotarłdoChin.Mitraizmrzymskirożniłsiępoważnieod
swojegoirańskiegopierwowzoru.
Postawa,októrejmówiliśmy,dominowałaprzedewszystkimw
kontaktach
Persji
z
Zachodem,
w
mniejszym
stopniu
charakteryzowałarelacjePersjizIndiami,natomiastpozbawionetej
wadybyłystosunkiPersówzpozostałymisąsiadami,awięczinnymi
ludamiirańskimi(zMedamiimieszkańcamiAzjiŚrodkowej),z
państwamiiludamiWyżynyArmeńskiej,zsemickąMezopotamią,
ZachodniąAzjąiEgiptemfaraonów.StosunkiAriówzich
najbliższymiinajdawniejszymizachodnimisąsiadamiodzarania
układałysięinaczejniżzGrecjąiRzymem.Pozdominowaniuprzez
IrańczykówwVIIw.arenypolitycznejStarożytnegoWschodu
powstaływarunkidlawielunarodówiwielukulturdoegzystowania
podperskąwładząwpolitycznejikulturalnejsymbiozie.Wokresie
tymobserwujemyproceswielostronnejwymianymyśliiwzajemnej,
wielokierunkowejideologicznejindoktrynacji,niestwierdzamy
jednakże,abywperskimpaństwie,stworzonymirządzonymprzez
Achemenidów,niearyjscypoddanitraciliswojąkulturalnąireligijną
odrębność.
Inaczejukładałysięzwiązkizsąsiadamiwschodnimi,którzyPersji
niepodlegali.ChodzituoChinyiIndie.Wciąguwiekówkontaktyz
Chinaminotujemyjakowydarzeniasporadyczne.Aktywnąstroną
byływtymwypadkuChiny,którychprzedstawiciele,czyto
wojskowi,czykupiecko-dyplomatyczniwysłannicyjeździliwte
strony,aleniedocieralidalejniżdoSogduidzisiejszegoTurkiestanu
Wschodniego.Pierwszachińskamisja,którejbytnośćwAzji
Środkowejjestpewna,przypadłanapoczątkirządówPartów(stało
siętomiędzy140a87r.p.n.e.).Naprzeszkodziewnawiązaniu
bliższychzwiązkówstałyliczneplemionakoczownicze,irańskiei
tureckie,niezawszechętneobcymprzybyszom.Mimotych
poważnychnaturalnychprzeszkód,odnotowujemypewnewpływy
chińskiewgospodarceikulturzePersji.Napierwszymmiejscu
