Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
66
CzęśćI.Wprowadzenie
rzymscy-wszczególnościPliniusz.Musimyprzytympamiętać,żeimionaple-
mioniichprzywódcówpoznajemywzgrecyzowanejlubzlatynizowanejformie.
NaprzykładwśródludówzamieszkującychpołudniowąArabięwymieniano
Sabaei(Sabejczycy),Chatramotitiae,czyliludziezHadramawt(Ḥadramawt),
Omanitae(Omańczycy)iSachalitae(mieszkańcywybrzeżaSźhil),itd.275Filo-
storgiusz,wspominającoHimjarytach,Arabachzpołudniapółwyspu,nazywa
ichHomerytami,aledodaje,żewcześniejbyliznanijakoSabaioi(zapewnechodzi
oSabejczyków)276.Cociekawe,potwierdzaichpochodzenieodAbrahama,ale
zaichpramatkęuznajenieHagar,leczKeturę,którazostałażonąAbrahamapo
śmierciSary277.Dodaćwarto,żetakżeProkopiuszowizCezareiwspomniani
HimjaryciznanibylijakoHomeryci278,cozdaniemGregaFisheraświadczy
opopularnościtegookreśleniawkręgachintelektualnychBizancjum279.
Reasumując,wokresiewczesnobizantyńskimnazewnictwoodnoszącesię
doBibliibyłorozpowszechnionewśródżydówichrześcijan,Dotyczytozarów-
nonazwIzmaelicii(H)Agareni,jakiterminuSaraceni280.Wszystkieonebyły
częstewkronikachbizantyńskichiżywotachświętych,zarównowodniesieniu
dopogańskichmieszkańcówpółwyspu,jakidomuzułmanów281.Nieoznaczato
jednak,żezaprzestanocałkowicienazywaćichArabami.Chociażwprzypadku
poszczególnychautorówmożnadostrzecpewneprawidłowości,wskalicałejspu-
ściznyliterackiejcesarstwatrudnoznaleźćjednoznacznedefinicjeposzczegól-
nychokreśleń.Częstoanalizowanepowyżejnazwyużywanebyływymiennie.Na
przykładTeodoret,biskupCyru,traktujenazwybiblijneἌρIβIGi᾽ΙσvInλ(TIIG
jakosynonimy282,dodającdonichrównieżKedar283ipisząc,żeMidian,Kedar
iGefa284toludykoczowniczychbarbarzyńców,składającesięzpotomkówrasy
Izmaela,natomiastSaba,toplemięEtiopii285.Winnymmiejscuznajdujemy
utegoautoraprzejścieodSaracenówdoIzmaelitówKIT’ἐKEῖVoVTὸVχρόVoVTῶV
275K.Kościelniak,XXwiekówchrześcijaństwawkulturzearabskiej,t.I,Arabiastaro-
żytna.ChrześcijaństwowArabiidoMahometa(†632),Kraków2000,s.25.
276Filostorgiusz,III,4.
277Filostorgiusz,III,4.
278Prokopiusz,Wojny,I,20.9-10,teżTeodoret,HistoriaKościoła,IV
,20.
279G.Fisher,BetweenEmpires...,s.166.
280F.E.Peters,Introduction,[in:]TeArabsandArabiaontheEveofIslam,ed.F.E.Pe-
ters,1999,s.XIII.
281A.G.C.Savvides,Somenotes...,s.92.
2822Krn21.16;26.7;Iz15.9(TὸδὲὕδωρTὸΡEvvωVπλnσ;ήσETIIIἵvIToGἐπάξωγdρἐπI
ΡEvvωVἌρIβIGKIIἀρῶTὸσπέρvIΜωIβKIIΑρInλKIITὸKITάλoIπoVΑδIvI);Rdz.37.27-28;
Teodoret,Kom.Iz.,VI,578-603,doIz.21.13-16,s.158-159.
283Teodoret,Kom.Iz.,XII,94-155,doIz.42,9-12,s.401-403.
284Teodoret,Kom.Iz.,XIX,490-495,doIz.60,5,s.244.
285Teodoret,Kom.Iz.,XIX,490-516,doIz.60,5-7.s.244-247.
