Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BarbaraBoniecka-Dziecięcepośrednieibezpośrednieaktymowy
29
WypowiedzeniezdaniaTywiesz,mamo,gdziemyśmybylizwujkiemPawłem?!,
chociażformalniepytajnego,spełniawtymdialogufunkcjęniezwykleekspresyw-
negonzapowiadacza”niebywałychwrażeńzpobytuwmyjni.Niemalwszystkie
replikipochodząceodchłopcawyartykułowanesązintonacjąwykrzyknikową,na
dodateksąjeszczetakieoperatorylwykładnikiemocji,jakNo!,Cośty!,Alesuper,
szsszsz,żżż
ż,…,…żecoś!,ijuż!,gazdodechy!Wszystkieteznakipoświadczają
zachwytchłopcacałymzdarzeniem.
Aotojeszczejedenprzykład,tymrazempośredniorealizowanegooburzenia.
Przybieraonwwypowiedziformępytania,aletopytanieniewymagaodpowiedzi,
dodatkowojestzaopatrzonewintonacjąnapołypytajną,napołyorzekającą,przez
niąwłaśnieprzemycanajestwartośćekspresywnegoaktuoburzenia.Znakiemobu-
rzeniajestteżostatniezdanieztegodialogu,chociażwrezultacieformalniejest
tylkonegacjąorzekania.
K:Tywiesz,mamo,jakitenPiotrekjest(?)
B:Jaki?
K:Jamunicniezrobiłem,aonmniekopnął.
B:Jaktociękopnął?
K:Nokopnął.Kopnąłijuż.Otak.[demonstrujekopnięcie]
B:Totrzebabyłopowiedziećpani.
K:Alepanimówiła,żeniewolnoskarżyć,o!
B:Nototrzebamubyłooddać,wtedywięcejbycięniebił.
K:No[=alewymyśliłaś],alebićsięteżniewolno![K4,3]
PrzytoczoneprzykładowewypowiedziKamiladowodzą,żewyrażanieróżnych
intencjikomunikacyjnychniesprawiachłopcutrudności.Niesprawiatrudno-
ścirównieżnadawanietymintencjomformypośredniej,ona-mówiącwprost
-zaczynadominowaćwmowiedziecka.Jejzrozumiałośćmożliwajestdziękisytu-
acyjnemuosadzeniutejmowyiszerokiemuspojrzeniunaświat,czegoniewątpliwie
dzieckosięuczywrazzestawianiempierwszychkrokówwżyciu.
Bibliografia
B.Boniecka,1998,Składniawspółczesnegojęzykapolskiego,Lublin.
B.Boniecka,2010,Dziecięcewyobrażeniaświata.Zbiórstudiów,Lublin.
S.Grabias,1994,Językwzachowaniachspołecznych,Lublin.
R.Ohmann,1980,Literaturajakoakt,nPamiętnikLiteracki”LXXI,z.2,s.269-286.
R.Ohmann,1977,Mowa,działanie,styl,[w:]Znak,styl,konwencja,Warszawa,s.122-145.
J.Pilich,1953,Orównoważnikachzdań,nPoradnikJęzykowy”
,z.2,s.14-17.
K.Pisarkowa,1975,Pragmatycznyskładnikkompetencjijęzykowej,nPolonica”
.BiuletynIJP
PAN,z.1.
K.Pisarkowa,1991,WordsarePhysiciansforanailingmind,ed.byM.Grochowski,
D.Weiss,SagnersSlavistischeSammlung,Bd.17,München,s.329-336.
