Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Psychologiaaprawo
Wpraktycefunkcjębiegłegowprocesiekarnymicywilnymnajczęściejpeł-
niąbieglisądowi,czyliosobyspełniająceokreśloneprzepisamiprawakryteria
(rozporządzenieMinistraSprawiedliwościzdnia24stycznia2005rokuwspra-
wiebiegłychsądowych;Dz.U.2005,nr15,poz.133)iwpisaneprzezprezesa
sąduokręgowegonalistębiegłychsądowych(art.157§1ustawyzdnia27lipca
2001roku-Prawooustrojusądówpowszechnych,Dz.U.2001,nr98,poz.1070
zpóźn.zm.,dalej:u.s.p.).Niewykluczatojednakpowołaniaprzezorganproce-
sowywcharakterzebiegłegoosoby,codoktórejwiadomo,żeposiadaniezbędne
wiadomościspecjalne,choćniefigurujeonanawspomnianejliście(tzw.biegły
adhoc).Wceluzasięgnięciaopiniiorganprocesowymożerównieżzwrócićsiędo
instytucjinaukowejlubnaukowo-badawczej(art.193§2k.p.k.;art.290k.p.c.)albo
opiniodawczegozespołusądowychspecjalistów(wsprawachrodzinnychiopie-
kuńczych-art.2901k.p.c.orazsprawachnieletnich-art.25§1ustawyzdnia
26października1982rokuopostępowaniuwsprawachnieletnich;Dz.U.1982,
nr35,poz.228zpóźn.zm.;dalej:u.p.n.).
Kolejnązfunkcji,jakąpsychologmożepełnićwprocesiestosowaniaprawa,
jestfunkcjakonsultanta-osoby,któradoradzalubudzielapomocyorganompro-
cesowymnaprzykładprzyplanowaniulubprowadzeniuczynnościprocesowych
(np.oględzin,przesłuchań,eksperymentówprocesowych).Konsultant-choć
niewątpliwielegitymujesięwiadomościamispecjalnymizreprezentowanejprzez
siebiedziedzinywiedzy-niewydajewówczasopinii.Udziałkonsultantówwpo-
stępowaniukarnymprzewidujeinstytucjaspecjalisty.Zgodniezart.205§1k.p.k.
jeżelidokonanieoględzin,przesłuchaniaprzyużyciuurządzeńtechnicznych
umożliwiającychprzeprowadzenietejczynnościnaodległość,eksperymentu,
ekspertyzy,zatrzymaniarzeczylubprzeszukaniawymagaczynnościtechnicz-
nych,wszczególnościtakichjakwykonaniepomiarów,obliczeń,zdjęć,utrwale-
nieśladów,możnadoudziałuwnichwezwaćspecjalistów.Niezasadnieprzepis
zawężaliczbęczynnościprocesowych,doktórychmożnawezwaćspecjalistów,
choćwpełnizasadnienieograniczawykazumożliwych,realizowanychprzez
nichczynności.Różnicamiędzybiegłymiaspecjalistami,opróczwspomnianej
jużkwestiisporządzaniaopinii,polegarównieżnamożliwościprzesłuchaniaobu
kategoriipodmiotów-biegłyprzesłuchiwanyjestwcharakterzebiegłego,specja-
listazaś-świadka.
Naprzestrzeniostatnichlatrośnieliczbasprawrozstrzyganychwdrodzeme-
diacjimiędzystronamipostępowania.Tymsamymwzrastaznaczenieirolame-
diatorówwpostępowaniuzarównokarnym,jakicywilnym.Mediatoramimogą
byćpsychologowie,zwłaszczażeoczekujesięodnichkompetencjistrictepsy-
chologicznych.Wpostępowaniukarnymzinicjatywylubzazgodąpodejrzanego
(oskarżonego)orazpokrzywdzonego,sąd(lubreferendarzsądowy,awpostępo-
waniuprzygotowawczymprokuratorlubinnyorganprowadzącytopostępowa-
nie)możeskierowaćsprawędomediacjimiędzypokrzywdzonymipodejrzanym