Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mogłobyistniećtylkosiedemplanet.Możemypowiedzieć,
żewynalazcaszkiełdwuogniskowychmógłbybyćkimśinnymniż
człowiek,któryfaktyczniewynalazłszkładwuogniskowe[72].Nie
możemyjednakpowiedzieć,żepierwiastekkwadratowyz81mógłby
byćodmiennąliczbąodliczby,którąfaktyczniejest,ponieważ
9poprostumusibyćtąliczbą.Jeślizastosujemytenintuicyjnytest
donazwwłasnych,takichjak„RichardNixon”,tointuicyjnie
okazałybysięonesztywnymidesygnatorami.Popierwsze,kiedy
mówimynawetosytuacjikontrfaktycznej,wktórejprzyjmujemy,
żeNixonrobiłbyodmiennerzeczy,tozakładamy,żewdalszymciągu
mówimyosamymNixonie.Powiadamy:„GdybyNixondałłapówkę
pewnemusenatorowi,toudałobymusięprzeforsowaćCarswella”
izakładamy,żeużywającnazw„Nixon”i„Carswell”,wdalszym
ciąguodnosimysiędotychsamychludzicowświecieaktualnym.
Awydajesię,żeniemożemypowiedzieć:„Nixonmógłbybyć
odmiennymczłowiekiemodtego,którymfaktyczniejest”,jeśli
oczywiścienierozumiemytegometaforycznie:mógłbyonbyćosobą
odmiennegorodzaju(oilewierzymywwolnąwolęiwto,żeludzie
niesąznaturyzdemoralizowani).Możnauważać,żezdanietojest
wtymsensieprawdziwe,leczNixonniemógłbybyćwinnym,
dosłownymsensieodmiennąosobąodtej,którąfaktyczniejest,mimo
żetrzydziestymsiódmymprezydentemStanówZjednoczonychmógłby
byćHumphrey.Takwięczwrot„trzydziestysiódmyprezydent”jest
niesztywny,anazwa„Nixon”jest,jaksięzdaje,sztywna.
Pozwolęsobiepoczynićinnerozróżnienie,zanimwrócę
dozagadnieniazdańidentycznościowych.Rozróżnienietojestbardzo
fundamentalneizarazemtrudnedowłaściwegoujęcia.Wdzisiejszych
dyskusjachwielufilozofów,którzyspierająsięosensowność
rozmaitychkategoriiprawd,uważajezaidentyczne.Częśćztych,
którzyjeutożsamiają,sąichkrzykliwymiobrońcami,ainni,jak
Quine,uznająjewszystkiezaidentyczniebezsensowne.Zwyklejednak
sięichnierozróżnia.Chodziotakiekategoriejak„analityczny”,
„konieczny”,„aprioryczny”,aniekiedynawet„pewny”.Niebędę
mówiłonichwszystkich,lecztylkoopojęciachaprioryczności
ikonieczności.Bardzoczęstouważasięjezasynonimy.
(Prawdopodobnieniezbytwielufilozofówmożnabędzieokreślićjako
tych,którzyuważająjezasynonimy;wielupoprostuużywaich
zamiennie).Jachcęjerozróżnić.Comamynamyśli,nazywajączdanie
koniecznym?Mamynamyślipoprostuto,żetozdanie,popierwsze,
