Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.15
Częśćogólna
nego,coniewątpliwiezwiększaspołecznąszkodliwośćtychczynów(zob.teżA.Marek,
Kodekskarny.Komentarz,Warszawa2010,art.14,teza3).
15.Orzekająckaręzaprzestępstwousiłowane,wpodstawiewymiarukaryopróczprzepisu
określającegowłaściwytypprzestępstwanależywskazaćponadtoart.14§1k.k.,ajeżeli
jesttokaranadzwyczajniezłagodzonanapodstawieart.14§2k.k.-takżetenprzepis.
Art.15.[Bezkarnośćusiłowania.Czynnyżal]
§1.Niepodlegakarzezausiłowanie,ktodobrowolnieodstąpiłoddokonanialubzapo-
biegłskutkowistanowiącemuznamięczynuzabronionego.
§2.Sądmożezastosowaćnadzwyczajnezłagodzeniekarywstosunkudosprawcy,który
dobrowolniestarałsięzapobiecskutkowistanowiącemuznamięczynuzabronionego.
1.Przepisyart.15k.k.określająkonsekwencjeokazaniaprzezsprawcętzw.czynnego
żaluwfazieusiłowania,którezależneodtego,czyczynnyżalokazałsięskuteczny(§1)
czybezskuteczny(§2).Wartotuodnotować,żeniektórzyrezerwująpojęcieczynnegożalu
przeddokonaniemczynuzabronionegojedyniedlazabiegówpolegającychnadobrowol-
nymzapobieganiuskutkowiprzestępnemu,aletowyłączniekwestiakonwencjijęzykowej.
2.Ratiolegisunormowaniaart.15k.k.,czyszerzej-uzasadnieniełagodniejszegotrakto-
waniasprawcy,któryokazujeczynnyżalprzeddokonaniemczynuzabronionego,bywa
formułowanerozmaicieizodwołaniemsiędoróżnychwartości,kategoriiifunkcji.
Możnawskazaćwieleróżnychszczegółowychschematówuzasadnianiainstytucjiczyn-
negożaluprzeddokonaniowegowpiśmiennictwiekarnistycznym(więcejwtejkwestii
zob.np.D.Gajdus,Czynnyżalwpolskimprawiekarnym,Toruń1984,s.30in.),aległów-
nekierunkijejracjonalizacjizpewnościądwa-osnowąjednegowzględyczysto
pragmatyczne,osnowązaśdrugiego-względyetyczno-moralne.Wramachpierwszego
kierunkunaplanpierwszywysuwasięfunkcjaochronna.Instytucjaczynnegożaluprzed-
dokonaniowegojakopewnenarzędziekryminalnopolityczne,któredokońca,doukoń-
czeniapochoduprzestępstwa(dokonania),mamotywować,zachęcaćsprawcędotego,
byporzuciłzamiarprzestępny,jestwtymujęciupoprostujednymzesposobówochrony
integralnościzagrożonegodobraprawnego,ochronygoprzeduszczerbkiem-sposobem
komplementarnymwstosunkudosankcjikarnejgrożącejnanaruszenieowegodobra
(metodankijaimarchewki”).Bezkarnośćsprawcy,którydobrowolnieodstąpiłodczynu
albozapobiegłskutkowiprzestępnemu,jesttujakbyceną,jakąsiępłacizauniknięcieszko-
dyspołecznej,którałączyłabysięzdokonaniem.Zkoleiwramachdrugiegozgłównych
kierunkówuzasadnianiainstytucjiczynnegożaluprzeddokonaniowegopodkreślasięzna-
czenieimoralnąwartośćpozytywnejprzemianywewnętrznejsprawcy,którejwyrazem
jestdobrowolneporzucenieprzezeńzamiaruprzestępnego,wykazanejprzezniegodobrej
woliiponiekądskruchy.Najakiejkonkretniedrodzeowouznanieprzezsprawcę(wspo-
sóbconajmniejkonkludentny)zła,doktóregozmierzał,izła,którepodrodzejużwyrzą-
dził,maumniejszaćczymożenawetwogólewyłączaćjegoodpowiedzialnośćkarną-to
jużosobnasprawa(czychodzioredukcjęwinyalboczęścioweprzynajmniejjejzmazanie,
czyoredukcjękarygodności,czyoneutralizacjępotrzebykaraniawogóle,względniesu-
rowszegokaraniaitd.).Wwypadkuunormowaniaart.15k.k.możnasiędopatrzyćwpły-
wuobutychtypówuzasadnień.Widaćtuzarównowzglądnaochronęintegralnościdobra
144
JarosławMajewski