Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.1
Częśćogólna
(zob.art.7ust.1EKPC,art.15ust.1MPPOiP
,art.9AmerykańskiejKonwencjiPraw
Człowiekaz1969r.,art.7ust.2AfrykańskiejKartyPrawCzłowiekaiLudówz1981r.).
Wwielupaństwach,wtymiunas(art.42ust.1KonstytucjiRP),zasadatazostałaskon-
stytucjonalizowana.Pakietminimalnychgwarancjidlajednostkipotencjalnienarażonej
naodpowiedzialnośćkarną,mającychchronićprzedsamowoląwładzy,któregokościec
jestokreślanysumaryczniehasłemnullumcrimensinelegepoenalianteriori,uzaraniano-
woczesnegomyśleniaofunkcjigwarancyjnejprawakarnegodośćskromny,poIIwojnie
światowejuległwydatnemuwzbogaceniuwzwiązkuzbardzoznaczącymrozwojemdok-
trynyprawiwolnościczłowiekainadaljestrozszerzany.Współcześnieówpakietobej-
mujeszeregszczegółowychnakazówizakazów,adresowanychdoustawodawcyluborga-
nówstosującychprawo(więcejzob.np.R.Dębski,Pozaustawoweznamionaprzestępstwa.
Oustawowymcharakterzenormprawakarnegoiznamionachtypuczynuzabronionegonie
określonychwustawiekarnej,Łódź1995,s.19in.).Częstoporządkujesięjewramach
następującychhaseł:
1)nullumcrimensinelegescripta(wyłącznośćustawowanaustanawianiepodstawodpo-
wiedzialnościkarnej-nakaztypizacjiprzestępstwwustawie,niezaśaktachprawnych
niższegorzędu);
2)nullumcrimensinelegecerta(wymógdostatecznejokreślonościczynuzabronione-
go-nakazredagowaniaprzepisówtypizujących,tj.określającychznamionaczynu
zabronionego,wtakisposób,abybyłyonewystarczającojednoznaczne);
3)nullumcrimensinelegestricta(zakazstosowaniaanalogiiorazwykładnirozszerzają-
cejnaniekorzyśćsprawcy);
4)nullumcrimensinelegepraevia(zakazwstecznegodziałaniaistosowaniaprawawpro-
wadzającegoodpowiedzialnośćkarnązaokreślonezachowania).
Wprocesiestosowaniaprawaszczególnegoznaczenianabierajądyrektywyujmowane
wramachdwóchostatnichhaseł,gdyżwprzeciwieństwiedopozostałychichadresatami,
niekiedywyłącznymi,sądyiinneorganystosująceprawo(zob.tezy6-16).
6.Zewzględówgwarancyjnychprzyjmujesię,żejestbezwzględnieniedopuszczalneodstępo-
waniewprocesieinterpretacjiprzepisówprawakarnegookreślającychpodstawękarania
(zakreskryminalizacji)odrezultatuwykładnijęzykowej,jeżelibyłobytozniekorzyściądla
podmiotuzagrożonegorepresją(nullumcrimensinelegestricta).Jesttojedenzwyjątków
odobowiązującejwnaszejkulturzeprawnejzasady,żepodpewnymiwarunkaminawet
jednoznacznejęzykowoznaczeniejakiegośinterpretowanegofragmentutekstuprawnego
możezostaćprzełamanezewzględunawskazaniapozajęzykowychdyrektywwykładni.
Wtymsensienieprzekraczalnegranicezastosowaniaprzepisów,októrychmowa,wyzna-
czazawszesensjęzykowysłówizbiteksłownychwnichużytych(więcejzob.J.Wyrembak,
Zasadniczawykładniaznamionprzestępstw.Propozycjametodyjęzykowejorazrezultatów
jejużycia,Warszawa2009,s.153in.).Obowiązujewięcbezwzględnyzakazpociągania
kogokolwiekdoodpowiedzialnościkarnejnapodstawieprzepisówokreślającychzna-
mionaczynuzabronionegowyłożonychrozszerzającolubstosowanychperanalogiam.
7.Zakreszastosowaniadyrektywynullumcrimensinelegestrictaobejmujewszystkieprze-
pisyokreślająceznamionaczynuzabronionego,tj.wszelkieprzepisywyznaczająceza-
kreskryminalizacji,nietylkoprzepisyzrębowedladanejnormysankcjonującej(przepi-
38
JarosławMajewski