Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XIV
PiotrLaskowski
zawszewimiętego,cospołeczne.Buntzarazemskazujenaosamotnie-
nieiłączyjednostkęzespołeczeństwem,wiążesolitairezsolidaire—
myślenieOrsettibliskiejestCamusowskiejformule:„buntujęsię,więc
jesteśmy”.
Doświadczeniebuntutowarzyszyjejodwczesnegodzieciństwa.
Tacórka„patriarchalnejpodolskiejrodzinyziemiańskiej”dorasta
„wdobrobycie,pięknymikulturalnymotoczeniu”,leczwiedzieżycie
osobne:
Nieinteresowałyjejanilalki,aniubrania,anidobremaniery,naco
zwracanowielkąuwagęwtamtychczasach.Byłazawszeusposobiona
buntowniczoiodznaczałasięoddzieciństwaduchemprzekory,wygląd
teżnieodpowiadałdobrzeurodzonejpanience.PamiętamJąwczasach,
wktórychnoszonogorsetyiwoalki,czegonieuznawała—wsłomianym
kapeluszu,jakinosiliwnaszychstronachchłopi,wciemnejniedopiętej
sukni,zabłoconychbutach,zkosmykamiczarnychwłosów,spadający-
minatwarz.Jednymsłowemniechciałasięnigdynaginaćdożadnych
przepisówtoaletowychczytowarzyskich10.
Rzeczjednakniewkontestacji„przepisówtoaletowych”,lecz
wodrzuceniuspołecznejhierarchiiwyznaczanejprzez„przypadekuro-
dzenia”(s.62).Orsettinieakceptujeświata,wktórym„wolnywybór
iumiłowanieswojegozawodu”jestmiarąuprzywilejowania,„agorz-
kąironiądlatych,corodząsięzprzeznaczeniemwiecznegozmiatania
rynsztokówulicznychlubzmywaniatalerzy”(s.20).
ZarazemzdoświadczeniabuntuwynikaniezgodaOrsettinajaką-
kolwiekformęspołecznegodeterminizmu.Wbroszurzepoświęconej
RobertowiOwenowi,opublikowanejw1926roku,rokprzedtekstem
oFourierze,Orsettinapisze:„Zaobserwowanywpływśrodowiskana
człowiekaoczywiścieistniejewbardzosilnymstopniu,aleniejest
wszystkim,gdyżoboktegoludziezeswejstrony—itowłaśniestanowi
odostojeństwieczłowiekairóżnigoodbydlęcia—mogąwywierać
wpływnaprzekształcenieśrodowiska”(s.171).Niechnasniezraża
staromodnyantropocentryzm,Orsettiprzenikliwiedostrzega,żespo-
łecznydeterminizmjestostatecznieideologiąwładzy.Niepowodzenia
10Tamże,s.1.