Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XX
PiotrLaskowski
jest,wnajprostszymznich,wodrębnych,połączonychzesobąwy-
nalazkach[…].Społecznieistniejątylkowynalazkiinaśladownictwa”26.
Nieistniejewięcinnysposóbprzekształcaniapolaspołecznego,jak
tylkotwórczapojedynczośćwynalazkuiruchnaśladownictwa.
WspuściźnieJózefyPodsiadłozachowałasiękartkapocztowa
wysłanaprzezMarięOrsettiwlipcu1934rokuzBirmingham:„Zwie-
dziłamjużtrzeciąpralnię…Niemiałamdotądwolnejchwili,takbardzo
jestsięzajętymtutaj.Myślę,żetutejszedoświadczeniasięnamprzyda-
dzą,aletrzebaczasu,abymisięuporządkowaływgłowie”27.Podsiadło
wspomniałatękartkę(„jedyną,jakamisięzachowała”)wtekściepi-
sanymwdwudziestąrocznicęśmierciOrsetti:
Wkorespondencjachzagranicznychinformowałamnieożyciuipracy
kobietwinnychkrajach,oróżnychwynalazkachułatwiającychichpra-
cędomową.Swojeobserwacjepragnęłaprzeszczepićnanaszgrunt[…].
Powstałe[przyWSM]zjejinicjatywyKołoCzynnychKooperatystek[…]
bardzogorliwiezajmowałosięsprawąulżeniakobieciewnajcięższejpra-
cydomowej,jakąjestpraniebielizny.Takzrodziłasięmyśl,którawkrótce
przerodziłasięwrzeczywistośćwpostaciPierwszejPralniSpółdzielczej,
placówkiuwalniającejkobietyzagodziwąopłatąodzmory,jakąjestpra-
niebieliznywdomu2;.
SposóbdziałaniaOrsettijestbardzocharakterystyczny.Wmarcu
1934rokupublikujew„ŻyciuWSM”krótkiartykułReformapralni,
wlipcujestwAnglii,wpaździernikuwtymsamympiśmieukazuje
sięjejnotatkaOangielskichpralniachspołecznych,miesiącpóźniej
zaś—„artykułdyskusyjny”zatytułowanyCzegomożemysięnauczyć
odspółdzielczychpralniangielskich?
PilnaobserwacjadokonywanychwcałejEuropiewynalazków,
ichupowszechnianieprzezzachęcaniedonaśladownictwatowisto-
ciesednopublicystycznejdziałalnościMariiOrsettiwramachruchu
spółdzielczego.Zaczynajeszczeprzedpierwsząwojnąświatową,gdy
wBelgiipracujenaddoktoratem.Badakooperatywybelgijskieinie-
26GabrielTarde,Lesloisdel’imitation.Etudesociologique,Alcan,Paris1890,s.3.
27BibliotekaNarodowa,Rkpsakc.12733.
2;JózefaPodsiadło,„WspomnienieodrMariiOrsettiwXXrocznicęJejśmierci
(27maja1957r.)”,maszynopis,BibliotekaNarodowa,Rkpsakc.12733,s.1-2.
