Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
49
Ogień–darprometeuszowy
OGIEŃ–DARPROMETEUSZOWY
Przemoc:
Prometeusz:
Hefajście!Tobieniniebaczyć,byśwolę
rodzicaświętąspełnił–wysokodoskały
urwistejprzykułtegozłoczyńcę,stalowych
więzównieprzemożonąspętanegomocą.
Twójbokwiat,ogieńjasny,wszechkunsztówpoczątek
ukradłidałśmiertelnym!...
...Szczodrzemudarowałludzi–
izatomustentwardyspętałmnieizdławił:
ogniamjasnąkrynicęskradł,ukrywszywtrzciny
pustymwnętrzu,istałsiędartendlaśmiertelnych
kunsztuwszelkiegomistrzem,ratunkiem,pomocą...
(Ajschylos,Prometeuszwokowach3nn.;107nn.)
PrometeuszwswychdługichwypowiedziachwtragediiAjschylosa
wyliczawieledobrodziejstw,jakiewyświadczyłśmiertelnym:Dwiedzcie,
wszystkieczłowieczekunszty–zPrometeja:przedtemanidomówzcegłynie
znali...,anisztukiciesielskiej...,niewiedzielizgoła,jakpoznać,żezimanad-
chodzi,wiosnakwietnalubżniwneipłodnelato...;jamimkunsztwynalazł
liczby,mądrośćprzednią,iznakówskładaniepisanych...Jampierwszywdział
zwierzętomjarzmo...,jamwprzągłdowozu,cuglomposłuchunauczyłruma-
ki...Równieżilnianoskrzydłewozy,cożeglarzypomorskichnosząfalach,nie
ktoinszy,jenojampierwszypobudował...Jamichdobrotliwelekiwarzyćna-
uczył,którymiwszelakąodeprzećmogąniemoc...Awgłębinachziemiskryte
dobro–żelazo,miedŹ,srebroizłoto–któżrzecmoże,iżpierwszyje,przede
mnąjeszcze,ludziomkupożytkowiwykrył?”(Prometeuszwokowach453nn.,
wybór).
Ajednakżadenzwymienionychdarówniezaniepokoiłbogów,jedy-
nieDdarognia”stałsięprzyczynąkatorgiPrometeusza.Boteżteinnedary,
Dowekunsztyczłowiecze”,niemalwszystkiewymagałypomocyognialub
światła:możewięcsłuszniebogowieuznali,iżówDskradzionypłomień”
oświetliłśmiertelnymdrogę,drogępostępu,naktórąwkraczając,ludziezbli-
żalisiędobogów.Wprawdziewpoczątkach,ażebyztegodarukorzystać,mu-
sielimozolićsięniemało,byjednąiskręwykrzesić.Kiedyjednakziskry
wydostałysiępłomyki,apotempłomienie,doceniliśmiertelnidarPromete-
usza,dałimbowiemiciepło,iświatło,takwżyciucodziennym,jakiprzy
wszelkichpracachikunsztachpotrzebne.
CzynajpierwwykorzystanopłomienieogniajakoŹródłoświatła,czy
ciepła?Wzamierzchłychczasachtosamoognisko,apotempalenisko,dostar-
czałoiciepła,iświatła.Napierwszymetapiekorzystanozogniawżyciu
codziennymzpaleniskastałego,zbudowanegozkamieniiglinywsąsiedztwie
domu,nadziedzińcu;paleniskatesłużyłytakżejakokuchnie.Pewnymosią-
gnięciembyłowprowadzeniepaleniskprzenośnych,ogrzewaczy,dzisiaj
