Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
51
Kataklizmy,katastrofy
nocześnieposługiwanosięlampkami,przeważnieterakotowymi,którenapeł-
nianotłuszczem,najczęściejoliwą,rzadziejrycynusemlubnaftą;wtłuszczu
tymumieszczanoknotwykonanyzwłókienroślinnychlubzlnu.WEgipcie
wtymceluwykorzystywanotakżepapirus.
Byłytakżelampkizżelaza,zołowiu,rzadziejzbrązu–gdyżbyłyzbyt
kosztowne.Lampkizdrogichmetali–zezłota,srebra,znanezepokiegej-
skiej,byłyprzedmiotamiluksusowymi,któreświadczyłyozamożnościludzi
owychodległychczasów8.
KATAKLIZMY
,KATASTROFY
DIleżtorazyzajednymwstrząśnięciemziemiupadałymiastaAzjiimiastaAchai!
IleżtoosiedlipochłonęłaziemiawSyriiiMacedonii!Ileżrazyklęskataprzemieniała
wruinyCypr!IleżrazyległwruinachPafus!Jakżeczęstodochodziłynaswieścioza-
gładziewielkichmiast!Ajakążmałącząstkąludzkościjesteśmymy,międzyktórymi
rozchodząsiętewieści!...Otopastwąpożarupadłobogate,będąceozdobąprowincji
miasto,którebyłozarazemwcielonedotychprowincyjorazznichwyłączone.Atolizaj-
mowałoonojedno,itoniezbytrozległe,wzgórze...Albożniewiesz,jaktowAchaistar-
tezostałynawetfundamentysłynnychmiastinieprzetrwałonic,zczegobywidaćbyło,
żeonekiedyśistniały?9Aginąnietylkodziełarąkludzkich,upływczasuunicestwia
nietylkobudowlewzniesioneprzezbiegłychiskrzętnychludzi,leczrozsypująsięłań-
cuchygórskie,zapadająsięnierazcałekrainy,aokolice,któreznajdowałysiędalekood
brzegumorza,dzisiajzalanesąprzezmorskiefale.Olbrzymiasiłaognianadgryzłagóry,
przezktórewyrzucałonswójodblask,iobniżyłabardzowysokieniegdyśszczyty,sta-
nowiącepocieszenieżeglarzyidodająceimnadziei.Niszczejądziełasamejnaturyidla-
tegospokojnieznosićmusimyzagładęmiast...
.Koniectakioczekujewszystko,czyto
siłaściśnionychprzezzamknięciegazówpodmuchemswymwstrząśnienaciskając
masą,którajekrępuje,czytomocniejszenatarcierwącychaukrytychpodziemiąrzek
przełamiestojąceimnadrodzeprzeszkody,czytogwałtownywybuchogniarozedrze
spoistesklepienieziemi,czytoząbczasu,przedktórymnicsięnieuchroni,zniszczycoś
powoli,czytosurowośćklimatuwypędziludziiopuszczenienawiedziporzuconeprzez
nichmiasta”.
(SenekaMłodszy,Listy91,9–12)
Miniewkrótce2000latodchwili,kiedySenekaMłodszypisałtesło-
wa,nieprorocze,leczopartenaobserwacjiibadaniach,awciążczytasię:Dtaj-
funzniszczył...,trzęsienieziemiwstopniach...wulkanznowugroŹny,wpło-
mieniachzginęło...,katastrofapowodzi...zabytkiniszczeją...jakiebędąlosy
Akropolu?Wenecji?zabytkówstarożytnegoRzymu?”
8Zob.L.Press,Ogrzewaniewnętrz;B.Rutkowski,Oświetlenieisygnalizacjaświetlna[w:]
KulturamaterialnastarożytnejGrecji.Zarys,pracazbiorowapodred.K.Majewskiego,1977,s.567
nn.;597nn.;M.L.Bernhard,Lampkistarożytne,Warszawa1955.
9Np.Mykeny,Tyryns.
