Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Mikrosocjologiajakodyscyplinaspołeczna
nazłożonazbytówspołecznych,rozumianychwwyżejscharakteryzowanymznacze-
niu,cechujesięnieciągłościąswychwłasności.Niejesttociągkumulującychsię
własności,aukładodrębnychjakościowo,leczwzajemniesięwarunkującychpozio-
mów–pewnychobszarówrzeczywistościspołecznejcharakteryzującychsięwewnętrz-
nąjednorodnościąwłasności.Emergentnarzeczywistośćspołecznatozatemrzeczy-
wistośćcharakteryzującasięnieciągłościąwłasnościistąd–rzeczywistośćwielo-
poziomowa.Emergentnystrukturalizmsocjologicznyzakłada,żestrukturaemergen-
cyjnaświataspołecznegowswejnajbardziejabstrakcyjnejpostacijeststrukturątrzech
poziomówintegracjizjawiskspołecznych:poziomudziałającychjednostek,poziomu
mikrostrukturspołecznychorazpoziomumakrostrukturspołecznych.
Założeniaontologiczne,jakieprzyjmujeemergentnystrukturalizmsocjologiczny,
pociągajązasobątakieototrzyistotnekonsekwencje.Popierwsze,wyjaśnianie
wsocjologii(awięcwmikrosocjologiitakże)powinnoodbywaćsięzgodniezregułami
redukcjonizmumetodologicznego,tojestostatecznymiwyjaśnieniamizjawiskspołecz-
nychwinnybyćwyjaśnienia,wktórycheksplanansiebędziemysięodwoływalido
prawitwierdzeńdotyczącychzjawiskzpoziomuinnegoniżpoziomeksplanandum.
Ostatecznymiwyjaśnieniamiwszelkichzjawiskspołecznychwinnybyćzatemwyjaś-
nieniaredukcyjne.Podrugie,wyodrębnianiemikrosocjologiispośródinnychdziałów
socjologiimasweuzasadnienieontologiczne–mikrosocjologiajesttakdaleceod-
rębnąiautonomicznądyscyplinąsocjologiczną,jakdaleceodrębne,autonomiczne
iemergentnesąmikrostruktury.Trzeciąkonsekwencjązałożeńontologicznychemer-
gentnegostrukturalizmusocjologicznegojestprogramowepominięciewniniejszej
książceanalizydziałańspołecznych,interakcjispołecznychorazstosunkówspołecz-
nych.Codointerakcjispołecznychistosunkówspołecznychodpowiedźjeststosun-
kowoprosta.Sądzę,żewieleproblemówcharakterystycznychdlaobutychzjawisk
zostaniepoddanychanaliziewtrakciewyjaśnianiadziałaniaposzczególnychstruktur.
Ponieważrozważaniatewywodząsięzzałożenia,iżinterakcjaspołecznaniejest
samoistną,autonomicznąformążyciaspołecznego,leczzjawiskiemprzezteformy
tworzonym,wobectegowydajesięrzecząważniejsząpoddaćanalizieprzedewszyst-
kimoweformyżyciaspołecznego.Powyższauwagaodnosisiętakżedostosunków
społecznychjakoewentualnegoprzedmiotuanaliz.Natomiastpodjęcieanalizydziałań
społecznychwymagałobyzmianyperspektywybadawczej,zmianyparadygmatuteo-
retycznego,którytuzostałwprowadzonyizastosowany.Wystarczywziąćpoduwagę
naprzykładteoriędziałaniaspołecznegoTalcottaParsonsa,abysięprzekonać,że
wywodzisięonazinnychprzesłanekteoretycznych,atakżefilozoficznych.Wtej
perspektywieteoretycznejniemożliwebyłobysensowneuzasadnienieswoistościma-
łychstrukturspołecznych,gdytymczasemzałożenieoichistnieniuiswoistości,jako
odrębnegopoziomuintegracjiświataspołecznego,jestdlaemergentnegostrukturaliz-
musocjologicznegojednymzzałożeńpodstawowych.Koncepcjidziałaniaspołecz-
negozawszemusitowarzyszyćzałożenieznosząceistnieniepoziomówrzeczywistości
społecznejwsensiewprowadzonymwniniejszejksiążce.
Wwarstwieteoretycznejmikrosocjologiastrukturalnawysuwatezę,żetrzytypy
strukturspołecznychmająpodstawoweznaczeniedlaprzebieguprocesówmikro-
społecznych:takzwanestrukturyquasi-grupowe,strukturybliskiegodystansuistruk-