Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Emergentnystrukturalizmsocjologiczny
17
turydalekiegodystansu.Mająonecharakterbytówspołecznych,aczkolwieknie
możnaichrozpatrywaćzsubstancjalnegopunktuwidzenia.Jedynymtypembytu
społecznego,całościspołecznej,któramogłabybyćrozważanazsubstancjalnego
punktuwidzenia,jestmałagrupaspołeczna.Wyjaśnieniedziałaniamałejgrupy
społecznejdokonujesięprzezwykazanieistnieniamechanizmówfunkcjonowania
poszczególnychstrukturquasi-grupowychorazgrupowychstrukturbliskiegodystansu.
Końcowymrezultatemprowadzonychanalizjest,popierwsze,próbawykryciapod-
stawowych,głębokichprawrządzącychstrukturądalekiegodystansu–mikrostrukturą
społecznąiprzeztopróbawskazaniapodstawowychprawwłaściwychdlacałego
mikrostrukturalnegopoziomurzeczywistościspołecznejoraz,podrugie,próbaokreś-
leniamechanikiwzajemnychoddziaływańpomiędzydwomastrukturamidalekiego
dystansu–mikrostrukturamiimakrostrukturami.
Przyjmujesięwięc,żemikrostrukturajestuniwersalnymukłademodniesienia,
wobrębiektórego,,rozgrywająsię’’podstawoweprocesyspołecznecharakterystyczne
dlaniej.Jestonarealna(wznaczeniuscharakteryzowanymwyżej),aczkolwiekjej
realnośćniejestuzależnionaodistnieniajakichkolwiekjednostekludzkich–jest
realna,aczkolwiekabstrakcyjna,takjakrealnesąformygeometryczneiprawanimi
rządzące.Mikrostrukturajest,jaksięsugeruje,trójwymiarowymukładem(strukturą)
złożonymznastępującychtrzechwymiarów:wymiarudominacji–podporządkowania,
wymiaruprzyjacielskichdziałań,wartości,postawitd.–nieprzyjaznychdziałań,war-
tościitd.;wymiaruorientacjiinstrumentalnej–orientacjiekspresyjno-emocjonalnej.
Wymiardominacji–podporządkowaniawstrukturzedalekiegodystansujestobecny
wstrukturzeprzywództwa,którejzasadydziałaniazostaływyjaśnioneszczegółowo
wrozdziale8.Wymiardziałańprzyjacielskich–nieprzyjaznychwystępujewsocjo-
metrycznychstrukturachbliskiegodystansu(por.rozdział6),wymiarorientacjiin-
strumentalnej–orientacjiekspresyjno-emocjonalnejpodporządkowanyjestzaśstruk-
turomstatusówirólspołecznych.Strukturykomunikowaniasię(por.rozdział7)
umożliwiająprzepływinformacjipomiędzyposzczególnymiwymiaramimikrostruk-
tury,azatemumożliwiająpowiązanieposzczególnychstrukturbliskiegodystansu
wjednąstrukturalnącałość.
Charakterystycznymdlaemergentnegostrukturalizmusocjologicznegosposobem
analizyprocesówspołecznychjestrozpatrywanieichjakorezultatuczyprzejawu
określonychsiłponadjednostkowych–strukturlubgrupspołecznych.Nieoznacza
tojednakże,żezpolawidzeniatychanalizznikacałkowiciejednostkaludzka–zostaje
onajedyniepotraktowanawsposób,któryteoretyczniewydajesiębardziejuzasad-
niony.Otóżemergentnystrukturalizmsocjologicznywysuwa,nienowązresztątezę,
żejednostkasamadlasiebielubpotraktowanajakoelementstrukturwyższegorzędu
niżjejwłasna(układymakrostrukturalne)jestfikcją–jednostkapozostającapoza
obrębemgrupyniemajakiegokolwieksensusocjologicznegoijakiegokolwiekspołe-
cznegoznaczenia.Takwięcjednostkarozpatrywanajestjakoosobaprzypisanado
danejpozycji,spełniającawymogiokreślonejroli,będącaobiektemnaciskówokreś-
lonejstruktury.Działanieczłowiekajesttylkowniewielkimstopniurezultatemjego
swobodnego,nieskrępowanegowyboruiwłasnejdecyzjiniewymuszonejprzezsiły
zewnętrzne.Jednymzpowodówtegostanurzeczy–nacozwracasięuwagęwwielu