Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ten,ktonaucza,otrzymałtradycję,nauczyłsięjejikomponuje
jąnanowo.Każdyprzekazustnyzawierarównoległetradycje.
Wystarczy,byusłyszanewersjebyłyzbieżne,abyichwierność
zostałapoświadczona.Zasadniczytrzonwątkujestniezmienny,
natomiastjegoformajestbardziejlubmniejimprowizowana,
wzależnościodaudytorium.Stądmożemymówićoswobod-
nymprzekazieustnym,jakwprzypadkuopowieścimeddaha,
isztywnym,jakwprzypadkumodlitwrytualnych.Rodzisię
więcstwierdzenie,nżekażdyutwórepickimatyleżwersji,ile
wykonań”21.Wersjeulegająprzekształceniom,wchodząmiędzy
sobąwróżnezwiązki,m.in.łącząsięwcykle.Imintensywniej
praktykowanajestnadanymterenietwórczośćustna,tymproces
tenjestsilniejszy.PrzykłademtegojestchociażbyperskaKsięga
królewskaisekundarneopowieściztegocyklu.
DlafolklorystówzeszkołyLordaiParry’egocharaktery-
stycznąkategoriąjestpodziałnaoralmindiwrittenmind.Lord
podkreśla,żementalnośćustnawjegorozumieniuprzejawiasię
wtym,żeśpiewającypoetaniemapojęciaoistnieniuzafiksowa-
negotekstuspisanegoitogoróżniodprzedstawicielamentalności
piśmiennej.Autorzyteoriioformulewielokrotniepodkreślają,że:
nobietechniki[ustnaipiśmienna]są[ś]sprzeczneiwykluczają
sięwzajemnie.Kiedytechnikaustnazostanierazutracona,nigdy
jużniemożnajejodzyskać[ś].Azkoleitechnikapiśmienna
niejestzgodnaztechnikąustną-przetoniemożnaichzesobą
połączyćwtakisposób,żebyzsyntezywyłoniłasięjakaśtrzecia
technika,technika«przejściowa»”22.
Podobnewnioskipojawiająsięwopracowaniachinnych
pisarzyzajmującychsiętądziedziną.WedługGeoflreyaKirka:
nZdoświadczeniapracyterenowejParry’egoiLordawyciągnąć
należyjednąistotnąlekcję:literackośćniszczyzaletypoety-
21A.Krasnowolska,ElementystyluepikiustnejwŠāh-nāmeFerdou-
siego[w:]PoetykaorientalnaijejrecepcjawEuropie,red.A.Czapkiewicz,
UniwersytetJagielloński,Kraków1989,s.139.
22A.B.Lord,Pieśniarzijegoopowieść,dz.cyt.,s.277;zob.teżtenże,
OralPoetry[w:]EncyclopediaofPoetryandPoetics,red.A.Preminger,
PrincetonUniversityPress,Princeton1965,s.591.
26
