Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Rozdziałpierwszy
Odsłonięcieichsensuwymagazatemnietylkozatrzymaniasięnadnimisamy-
mi,leczinadmotywami,któreuzasadniająukonstytuowaniesiętakiegootoich
sensu2.Dlategoprzeglądróżnychujęćmetafizykipoprzedzamuwagaminate-
matracjijejwyodrębnienia,atakżetychszczególnychpytań,którewyznaczają
problematykęmetafizyczną.
1.1.Deiktycznadefinicjametafizyki
jakoprzedmiotuczystointencjonalnego
Wpierwotnymużyciutermin„metafizyka”byłnazwą,któracoprawdamiała
swojedesygnaty,lecznieposiadałakonotacji3.Jakonazwawłasna(imienna)
metafizykapełniłatylkojednąfunkcjęsemantyczną:nazywaniaokreślonychin-
dywiduów.Późniejszeznaczeniategoterminu,jakiespotykamywsłownikach,
leksykonachiencyklopediach,sąwywiedzioneztreścidzieł,którenazywano
metafizykąlub,odczasówChristianaWolffa,ontologią4.
Prawdziwośćtejtezypotwierdzafakt,żeArystotelesowskaMetafizykaswój
tytułzawdzięczaAndronikosowizRodos,scholarszeszkoływLikeionie(Iw.
przedChr.).Onto,porządkującpismaStagiryty,poksięgachoprzyrodzie(met¦
t¦fusik£)umieściłzwojeksiąg,podejmującychzagadnieniabardziejpodsta-
woweibardziejogólneniżte,którewystępowaływpismachprzyrodniczych.
Początkowo„metafizyka”byławięcnazwąkatalogową.Coświęcejniżtylko
wyznaczeniemiejscadlaokreślonychpismwcorpusAristotelicumzaczętodo-
strzegaćw„metafizyce”dopieropodkoniecVwieku.
stycznychjestdoprowadzeniedoukonstytuowaniasięprzedmiotuestetycznego(por.:R.Ingarden,
Odzieleliterackim.Badaniazpograniczaontologii,teoriijęzykaifilozofiiliteratury,tłum.M.Tu-
rowicz,Warszawa1988,s.406-409).
2Chodzituomotywacjęlogiczną,wyznaczonąprzezkonstytuowanyprzedmiot,anieomotywa-
cjępsychologiczną,którąmożnaprzypisaćfilozofowiczypisarzowi,artyściesłowa.
3TakątezępostawiłJ.KrokoswwykładzieCzyfenomenologiajestmetafizyką?podczassympo-
zjum:Współczesneformykrytykimetafizykiklasycznej,UniwersytetKardynałaStefanaWyszyń-
skiegowWarszawie,SekcjaFilozofiiBytu,BogaiReligii,14.11.2006.
4Ch.Wolffużyłterminu„ontologia”wtytuleswegodziełaPhilosophiaprimasiveOntologia,
metodoscientificapertractata,quaomniscognitionishumanaeprincipiacontinetur(rokpierw-
szegowydania,1730,jestdyskusyjny)itymsamymprzyczyniłsiędonadaniamutechnicznego
znaczeniaorazsformułowaniakoncepcjiontologiijakoniezależnejmetodologicznieiprzedmio-
towodziedzinyteoriibytu.SamterminpojawiłsięwiekwcześniejwLexiconPhilosophicum
R.Gocleniusa(1613),atakżewpismachJ.ClaubergaiG.W.Leibniza(por.:B.Paź,Epistemolo-
gicznezałożeniaontologiiChristianaWolffa,Wrocław2002,s.119-124).Istniejesubtelnyprob-
lemmetodologiczny,dotyczącyróżnicymiędzymetafizykąaontologią,któregoniebędęrozwija-
ła,gdyżniemaonistotnegoznaczeniadlapodstawowegotematuniniejszejrozprawy.
