Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Elementyprobabilistyki
1.1.Wybranepojęciazteoriiprawdopodobieństwa
Przedmiotemrachunkuprawdopodobieństwajestmatematycznyopisimatematyczna
analizazjawiskprzypadkowych.
RachunekprawdopodobieństwapowstałwXVIIwieku.Geneząrachunku
prawdopodobieństwabyłapróbawyjaśnieniaprawidłowościstatystycznychwróżnego
rodzajugrachhazardowych.Pascal(1623–1662),Bernoulli(1654–1705)orazFermat
(1601–1665),którzynaukowowyjaśniliiuzasadniliprawidłowościrządzącegrami
hazardowymi,sąuznanizatwórcówrachunkuprawdopodobieństwa.
PierwsząznaczącąpracązrachunkuprawdopodobieństwabyłodziełoJakuba
Bernoulliegopt.„ArsConjectandi”(„Sztukaprzewidywania”),którezostałoopubli-
kowanew1713r.Wpracytejzostałosformułowaneiudowodnionepierwszetwierdzenie
graniczne—prawowielkichliczb.
Wroku1730ukazałasiępracaMoivre’apt.„MiscellaneaAnaliticaSupple-
mentum”(„Metodyanalityczne”),wktórejprzedstawionoiudowodnionotzw.centralne
twierdzeniegraniczne.Moivre(1667–1754)jesttwórcątakichpojęć,jakniezależność,
wartośćoczekiwana,prawdopodobieństwowarunkowe.W1812rokuzostałwydany
dużytraktatLaplace’a(1749–1827)pt.„TheorieAnalitiquedesProbabilites”(„Analitycz-
nateoriaprawdopodobieństwa”),wktórymautorprzedstawiłwynikiswojejpracy,
atakżedorobekswoichpoprzedników.Podałwieleuogólnieńwcześniejszychwyników.
ZnaczącywkładwrozwójtwierdzeńgranicznychwnieśliPoisson(1781–1840)
iGauss(1777–1855).RozkładPoissonaiproceslosowyPoissonatopojęcia,którena
trwałepozostaływrachunkuprawdopodobieństwa.ZnazwiskiemGaussakojarzysię
teoriabłędówprzypadkowych,awszczególnościmetodanajmniejszychkwadratów.
Kolejnyokreswrozwojurachunkuprawdopodobieństwajestzwiązanyzna-
zwiskamiCzebyszewa(1821–1894),Markowa(1856–1922)iLapunowa(1857–1918).
CzebyszewijegoznakomityuczeńMarkowwsławilisiędowodamitwierdzeń
11
