Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
QuandoquidemrectesumusDeusomniafecit.
Quaresidaemonquiterrispraesideterrat
Autmalusest,hocfitquiacausaestultimalonge
Aprimadistanslongequealuceremota
Atqueideomagisestcaecisvicinatenebris,
Dumtaxatverisimulacroetcorticegaudens,
QuamDeusidcircopatiturquisdebitusordo
Exigithocrerumetmagniperfectiomundi.
Namvelutilucisspatiumdeterminatumbra
Dantquesibifinemcontrariacunctavicissim,
Siccausarumetiamseriemnumerumquebonarum
Desinereincausampravammiseramquenecesseest,
Quaemiserispraesitregnisetpravagubernet.
Hincigiturveniuntdiscordia,iurgia,rixae,
Praelia,bella,doli,fraueds,incendia,caedes,
Eurta,latrocinia,insidiae,penuria,pestis,
Diriterrarummotusdiraequeprocellae,
Tammultimorbi,tammultaetcrebrapericla
Etdemumquodcumquemalicontigitubique
Acausahacmiseraetterrarumprincipemanet.
Neimihi!quamveredixittermaximusHermes,
Congeriesmunduscunctorumestistemalorum,
Nimirumquoniamdaemonquipraesidetorbi
Terrarummalusestsaevequetyrannidegaudet.
(VIII,665ff.)
Bowiemcorazbezbłędnieisłuszniezostałouczynione,/niepowinnojużbyćwjakimkolwiek
czasiezmieniane./Jest,mówiąckrótko,niezmiennyporządekrzeczy,/ponieważprawidłowo
najwyższyBógwszystkourządził./Jeśliwięcdemon,któryzarządzatunaziemi,błądzialboczynicoś
zeswejzłejnatury,/todziejesiętak,ponieważprzyczynabezpośrednia/jestniezmiernieoddalona
odprzyczynypierwotnej/iniezmiernieoddalonaodświatłości,/bosąsiadujejużznieprzeniknionymi
ciemnościami,/cieszącsięjedyniecieniemprawdyijejzewnętrznąpowłoką./ABóg,który
przeznaczonyporządekrzeczyustanowił/iwzniósłdoskonałyogromnyświat,/właśnieztego
powodutotoleruje./Bowiemjakprzestrzeńświatłaogarniasferęcieniaizanikająwszelkie
przeciwności,/takteższeregiliczbędobrychprzyczyntrzebazaniechaćnarzeczprzyczyny
nieprawejiżałosnej,/którarządziwziemskichkrólestwach,kierujenieprawościami./Stądwięc
pochodząniezgody,kłótnieiswary,bitwy,/wojny,podstępyizdrady,pożaryirzezie,/kradzieże,
rozboje,zasadzki,ubóstwo,zaraza,/strasznewstrząsyziemi,okropneburze,rozlicznechoroby,
/okropneniebezpieczeństwaiwreszciecokolwiekzłegozdarzasięnaświecie/odtejżałosnej
przyczynyioddemona,księciategoświata,pochodzi./Jakżeprawdziwiemówiłpotrójnienajwiększy
Hermes:/światjestzbiorowiskiemwszelkiegozła./Niedziwota,ponieważzłydemon,który
zarządzacałymświatem,/jestzłyimaupodobaniewtyranii.
Temubóstwumożnanadaćrozmaiteimiona:Fortuna,Plutosi–najwłaściwsze
zewszystkich–Sarcotheus
4
.Kondycjaczłowiekajestponurapodkażdymwzględem.
4
R.TuvepisałaomanicheizmiewswoimdoskonałymwstępiedoTheZodiakeofLifebyMarcellus
Palingenius,przeł.B.Googe,NewYork1947,s.XVin.F.A.Yatesuznała,żebyłobytrudnopogodzićtaki
pesymistycznydualizmzepikureizmempoematu(GiordanoBrunoandTheHermeticTradition,London
1964,s.224).E.Garinuważajednakże,żePalingeniuszrozwiązałproblempoprzezneoplatonizm(Lo
Zodiacodellavita.Lapolemicasull’astrologiadaltrecentoalcinquecento,Roma–Bari1976,s.119in.
Por.teżA.H.Garfunkiel,GumanizminaturfiłosofijaitalianskogoWozrożdienija,Moskwa1977,passim.
34
