Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
cji,podkreślającbraksprzeciwuczyteżdopuszczeniedotego,bygłoszono
poglądynaszymzdaniemniesłuszne,choćmogliśmydotegoniedopuścić.
JakstwierdzaJ.Keller(1960),słowo„tolerować”mazastosowanietylko
tam,gdzieczłowieknieinterweniuje,mimosprzeciwów;czynitaktylko
dlatego,żeuznajeiszanujeprawoludzidowolnościwzakresiemyśliidziała-
nia,poglądówiocen,reakcjiizachowań.Jeślinatomiastkierujesięinnymi
motywami,toniejesttowłaściwapostawatolerancyjna.
K.Kiciński(2002,s.380)pisałmiędzyinnymi,żeosiowymiwartościami
icharakterystycznymicechamimoralnościmłodegopokolenia,odbiegającejod
tradycyjnychwzorów,są:autonomiajednostkiwsferzeprzekonańorazwsferze
decyzjietycznych;indywidualizmwyrażającysięwpoczuciuprawabyciasobą
iobronysiebiejakoautonomicznejwartości,zwłaszczawobliczumechani-
zmówkontrolispołecznejikonfrontacjizinnymiwartościamiocharakterze
ponadindywidualnym;liberalizmitolerancjawocenianiuczłowiekaorazskłon-
nośćdopewnejrelatywizacjiocen,powiązanezeswoistympluralizmemaksjo-
logicznymzakładającym,żeludziemająprawouznawaćróżnewartościiżetym
samymstająsięonewjakimśsensieautentyczneiwymagająrespektowania.
Cytowanyautorwspominarównież,żewporównaniuzlatami70.i80.wzrosła
tolerancjawobeczachowańnarażającychgodność,któremająźródłowsłabości
jednostki(słabycharakter,niskasamokontrola,braksilnejwoli).Ocenarozma-
itychzachowańzaczynazależećwistocieodtego,jakiezasadypostępowania
maosoba,którałamiejakieśnormymoralne.Jeślitaosobauważatakiepostę-
powaniezawłaściwe,tojestwzasadziejejsprawa.Takwięcnależystwierdzić,
żedokonałasięrewolucyjnazmianapostawwobecnorm,nastąpiłoichznaczne
rozluźnienie.
Możnawięcuznać,żetolerancjajestantynomiąnietolerancji.Tęzaś(czyli
nietolerancję)należyrozumiećjakobrakwyrozumiałościwobecliberalizmu,
wobecindywidualnościinnych,dążeniedouniformizacjipoglądów,kultury,
obyczaju,reakcjiizachowańczłowieka.Polegaonarównieżnanapiętnowaniu,
ośmieszaniu,poniżaniu,anaweteliminowaniujednostekwykraczającychpoza
przyjętąnormę.Dotyczytoprzekonańreligijnych,etnicznych,politycznychczy
obyczajowychizwiązanychznimizachowań(Żuk-Łapińska,1991).Wśród
wieluczynnikówograniczającychrozwójosobowościczłowiekapsychologowie
widzątakże„nietolerancyjneodmienności”.Zresztąnierzadkouważasię,że
nietolerancjaniejestbłędemmoralnym,aleintelektualnymiwskazujenawąskie
horyzontyiakceptacjętylkojednegotypuzachowań.Jejskutkinegatywnedla
rozwojuosobowościmogąbyćnastępujące(Kawula,1999):
–nietolerancjazabijaniejakoindywidualnośćjednostki,różnorodnośćjej
zachowań,taktypowądlazachowańmłodzieży,
–powodujezagrożenie,lękprzedmanifestowaniemindywidualnościwpo-
glądachorazwzachowaniu,wzniecazachowaniaagresywnejednosteklubgrup,
–eliminowanieodmiennościpoglądówizachowańprowadzinaogółdo
powstaniamarginesuspołecznegomłodzieży,naktórymgromadząsięci,któ-
