Mikrobiologia lekarska Tom 1

Małgorzata Bulanda, Agata Pietrzyk, Marta Wróblewska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-22986-3

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.120

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2023

Liczba stron:

704

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Mikrobiologia lekarska Tom 1. Red. Bulanda, Małgorzata; Pietrzyk, Agata; Wróblewska, Marta . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2023, 704 s. ISBN 978-83-01-22986-3, doi: https://doi.org/10.53271/2022.120

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Bulanda, M.

A2 Pietrzyk, A.

A2 Wróblewska, M.

T1 Mikrobiologia lekarska Tom 1

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2023

SN 978-83-01-22986-3

DOI https://doi.org/10.53271/2022.120

Bibliografia BibTex:

@Book{ 288063, author = "", editor = "Bulanda, Małgorzata and Pietrzyk, Agata and Wróblewska, Marta", title = "Mikrobiologia lekarska Tom 1", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2023", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-22986-3", doi = "https://doi.org/10.53271/2022.120" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Bulanda, Małgorzata

ED - Pietrzyk, Agata

ED - Wróblewska, Marta

TI - Mikrobiologia lekarska Tom 1

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2023

SN - 978-83-01-22986-3

ER -

DOI - https://doi.org/10.53271/2022.120

Netografia (standard APA):

. Red. Bulanda, Małgorzata; Pietrzyk, Agata; Wróblewska, Marta. Mikrobiologia lekarska Tom 1 [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2023 [dostęp: 03 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/mikrobiologia-lekarska-tom-1-malgorzata-bulanda-agata-288063. doi: https://doi.org/10.53271/2022.120

mikrobiologia, wirusologia, choroby zakaźne, mikrobiologia lekarska, bakteriologia, immunoprofilaktyka

Dwutomowa publikacja Mikrobiologia lekarska została przygotowana przez zespół specjalistów pod kierunkiem prof. dr hab. Małgorzaty Bulandy, dr Agaty Pietrzyk oraz prof. dr hab. Marty Wróblewskiej. Monografia w sposób szczegółowy uwzględnia najnows...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-22986-3

DOI:

https://doi.org/10.53271/2022.120

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2023

Liczba stron:

704

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

1. Historia mikrobiologii – Marian BINEK24
1.1. Mikrobiologia XIX i początku XX wieku zdominowana przez mikrobiologię medyczną25
1.2. Dyscypliny towarzyszące mikrobiologii medycznej30
1.2.1. Wakcynologia31
1.2.2. Higiena i antyseptyka33
1.2.3. Chemioterapia34
1.3. Era genomiki i proteomiki35
2.1. Podstawowe pojęcia i definicje40
2. Wprowadzenie do epidemiologii chorób zakaźnych – Małgorzata BAŁA, Magdalena ROSIŃSKA40
2.1.1. Proces epidemiczny42
2.1.2. Główne drogi szerzenia się chorób zakaźnych44
2.2. Szczepienia w zapobieganiu chorobom zakaźnym45
2.3. Podstawowe miary i wskaźniki46
2.3.1. Podstawowe wskaźniki epidemiologiczne46
2.3.2. Miary związku47
2.3.3. Wskaźniki obciążenia chorobą47
2.4. Badania epidemiologiczne48
2.4.1. Kryteria przyczynowości48
2.4.2. Rodzaje badań49
2.5. Nadzór epidemiologiczny53
2.5.1. Typy nadzoru epidemiologicznego54
2.5.2. Atrybuty i ewaluacja systemu nadzoru55
2.6. Dochodzenie w ognisku epidemicznym56
3. Dezynfekcja, sterylizacja i antyseptyka – Małgorzata FLEISCHER60
3.1. Dezynfekcja62
3.1.1. Zasady dezynfekcji63
3.1.2. Mechanizm działania środków dezynfekcyjnych64
3.1.3. Metody dezynfekcji65
3.2. Sterylizacja71
3.2.1. Zasady prawidłowej sterylizacji72
3.2.2. Metody sterylizacji73
3.2.3. Kontrola procesu sterylizacji77
3.3. Dekontaminacja przy podejrzeniu skażenia prionami79
3.4. Antyseptyka80
3.4.1. Charakterystyka wybranych antyseptyków81
4.1. Mechanizmy odporności człowieka84
4. Immunoprofilaktyka zakażeń czynna i bierna – Marta CISZEK-LENDA84
4.2. Rola odporności nieswoistej (wrodzonej)86
4.3. Rola odporności swoistej (nabytej)87
4.4. Immunoprofilaktyka czynna – szczepienia ochronne89
4.4.1. Definicje szczepionki89
4.4.2. Rola szczepień ochronnych90
4.4.3. Wpływ szczepionek na układ immunologiczny91
4.4.4. Rodzaje szczepionek92
4.4.5. Skuteczność i bezpieczeństwo szczepień ochronnych96
4.5. Szczepionki przeciwbakteryjne99
4.6. Szczepionki przeciwwirusowe99
4.7. Szczepionki przeciw pasożytom101
4.8. Nowe kierunki badań nad szczepieniami101
4.9. Szczepienia profilaktyczne zalecane podróżnym102
4.10. Immunoprofilaktyka bierna104
4.10.1. Immunoglobuliny ludzkie104
4.10.2. Zastosowanie przeciwciał monoklonalnych105
4.10.3. Surowice odpornościowe106
5.1. Klasyfikacja bakterii – Artur DRZEWIECKI108
5. Bakteriologia ogólna z patogenezą zakażeń bakteryjnych108
5.2. Budowa i fizjologia bakterii – Artur DRZEWIECKI110
5.2.1. Budowa komórki bakterii111
5.2.2. Metabolizm bakterii115
5.2.3. Wzrost bakterii118
5.2.4. Biofilm119
5.3. Genetyka bakterii – mechanizmy warunkujące zmienność genomów i proteomów bakteryjnych – Elżbieta Katarzyna JAGUSZTYN-KRYNICKA, Paweł ŁANIEWSKI120
5.3.1. Genomy bakteryjne120
5.3.2. Plastyczność genomów bakteryjnych126
5.3.3. Zmienność proteomów bakteryjnych w odpowiedzi na czynniki środowiska127
5.3.4. Fenotypowa różnorodność populacji bakteryjnych133
5.4. Patogeneza zakażeń bakteryjnych – Barbara RÓŻALSKA, Beata SADOWSKA138
5.4.1. Podstawowe mechanizmy patogenności bakterii138
5.4.2. Unikanie działania mechanizmów obronnych gospodarza147
5.5. Mikrobiom człowieka – Tomasz GOSIEWSKI152
5.5.1. Nabywanie mikrobiomu152
5.5.2. Skład mikrobiomu człowieka153
5.5.3. Rola mikrobiomu w utrzymaniu homeostazy organizmu155
5.5.4. Badanie mikrobiomu157
6.1. Ziarenkowce Gram-dodatnie – Monika BRZYCHCZY-WŁOCH160
6.1.1. Rodzaj Staphylococcus160
6. Bakteriologia szczegółowa160
6.1.2. Rodzaj Streptococcus172
6.1.3. Rodzaj Enterococcus183
6.2. Ziarenkowce Gram-ujemne – Artur DRZEWIECKI185
6.2.1. Rodzaj Neisseria185
6.2.2. Rodzaj Moraxella191
6.2.3. Bakterie z grupy HACEK191
6.3. Laseczki Gram-dodatnie niewytwarzające spor – Gajane MARTIROSIAN192
6.3.1. Rodzaj Corynebacterium192
6.3.2. Rodzaj Listeria196
6.3.3. Rodzaj Erysipelothrix200
6.4. Laseczki Gram-dodatnie wytwarzające spory – Gajane MARTIROSIAN201
6.4.1. Rodzaj Bacillus202
6.4.2. Rodzaj Clostridium206
6.5. Pałeczki Gram-ujemne z rodziny Enterobacteriaceae, Yersiniaceae, Morganellaceae, Vibrionaceae, Aeromonadaceae – Hanna STYPUŁKOWSKA-MISIUREWICZ216
6.5.1. Rodzaj Escherichia221
6.5.2. Rodzaj Salmonella224
6.5.3. Rodzaj Shigella229
6.5.4. Inne rodzaje należące do rzędu Enterobacterales231
6.5.5. Rodzaj Yersinia232
6.5.6. Rodzaj Plesiomonas234
6.5.7. Rodzaj Vibrio235
6.5.8. Rodzaj Aeromonas241
6.6. Pałeczki Gram-ujemne niefermentujące glukozy – Pseudomonas, Acinetobacter, Stenotrophomonas, Burkholderia – Eugenia GOSPODAREK-KOMKOWSKA243
6.6.1. Rodzaj Pseudomonas244
6.6.2. Rodzaj Acinetobacter248
6.6.3. Rodzaj Stenotrophomonas255
6.6.4. Rodzaj Burkholderia259
6.7. Pałeczki Gram-ujemne mające szczególne wymagania wzrostowe: Bordetella, Haemophilus, Pasteurella, Francisella, Bartonella, Brucella, Campylobacter, Helicobacter, Legionella – Hanna STYPUŁKOWSKA-MISIUREWICZ263
6.7.1. Rodzaj Bordetella264
6.7.2. Rodzaj Haemophilus266
6.7.3. Rodzaj Pasteurella268
6.7.4. Rodzaj Francisella269
6.7.5. Rodzaj Bartonella270
6.7.6. Rodzaj Brucella271
6.7.7. Rodzaj Campylobacter273
6.7.8. Rodzaj Helicobacter274
6.7.9. Rodzaj Legionella276
6.8. Bakterie beztlenowe niewytwarzające spor – Gajane MARTIROSIAN279
6.8.1. Rodzaj Bacteroides279
6.8.2. Rodzaj Prevotella281
6.8.3. Rodzaj Porphyromonas282
6.8.4. Rodzaj Fusobacterium282
6.8.5. Rodzaj Veillonella284
6.8.6. Rodzaje Peptococcus i Peptostreptococcus285
6.8.7. Rodzaj Cutibacterium (Propionibacterium)286
6.8.8. Rodzaj Lactobacillus288
6.8.10. Rodzaj Bifidobacterium290
6.8.9. Rodzaj Eubacterium290
6.8.11. Rodzaj Gardnerella291
6.8.12. Rodzaj Mobiluncus293
6.9. Prątki z rodzaju Mycobacterium – Ewa AUGUSTYNOWICZ-KOPEĆ, Anna ZABOST294
6.9.1. Prątki gruźlicze i gruźlica296
6.9.2. Prątki MOTT i mykobakteriozy302
6.9.3. Diagnostyka mikrobiologiczna w zakażeniach prątkami gruźliczymi i niegruźliczymi303
6.9.4. Prątek trądu (Mycobacterium leprae)311
6.10. Krętki – Marian BINEK313
6.10.1. Rodzaj Borrelia314
6.10.2. Rodzaj Treponema321
6.10.3. Rodzaj Leptospira330
6.10.4. Rodzaj Brachyspira336
6.11. Promieniowce i pokrewne bakterie – Marian BINEK338
6.11.1. Rodzaj Actinomyces340
6.11.2. Rodzaj Nocardia343
6.11.3. Rodzaj Rhodococcus348
6.11.4. Inne pokrewne bakterie350
6.12. Chlamydie – Barbara ZAWILIŃSKA352
6.12.1. Chlamydia trachomatis354
6.12.2. Chlamydia pneumoniae357
6.12.3. Zoonozy wywołane przez inne gatunki chlamydii359
6.12.4. Wykrywanie i leczenie zakażeń chlamydiowych – możliwości profilaktyki359
6.13. Mykoplazmy – Barbara ZAWILIŃSKA360
6.13.1. Mycoplasma pneumoniae362
6.13.2. Mykoplazmowe zakażenia układu moczowo-płciowego363
6.14. Inne bakterie – Rickettsiaceae, Anaplasmataceae i Coxiellaceae – Barbara ZAWILIŃSKA366
7.1. Struktura i klasyfikacja wirusów376
7.1.1. Struktura wirusów376
7. Wirusologia ogólna – Marta WRÓBLEWSKA376
7.1.2. Klasyfikacja wirusów380
7.2. Cykl replikacyjny wirusów383
7.2.1. Przyleganie wirusa do komórki (adsorpcja)384
7.2.2. Wnikanie wirusa do komórki (penetracja)385
7.2.3. Odpłaszczenie kwasu nukleinowego wirusa387
7.2.4. Synteza białek wczesnych387
7.2.5. Replikacja genomu i synteza białek strukturalnych wirusa (eklipsa)387
7.2.6. Składanie i dojrzewanie potomnych wirionów (morfogeneza)388
7.2.7. Uwolnienie potomnych wirionów z komórki388
7.2.8. Cykl replikacyjny poszczególnych grup wirusów390
7.3. Genetyka wirusów396
7.3.1. Zmienność genetyczna wirusów396
7.3.2. Oddziaływanie wirusów w zakażeniach mieszanych398
7.3.3. Wirusy jako wektory399
7.4. Patogeneza zakażeń wirusowych399
7.4.1. Zakażenia miejscowe i uogólnione400
7.4.2. Relacje wirus – komórka gospodarza402
7.4.3. Relacje wirus – organizm gospodarza406
7.4.4. Zakażenia latentne408
7.5. Odporność gospodarza na zakażenia wirusowe409
7.5.1. Mechanizmy immunologiczne w zakażeniach wirusowych409
7.5.2. Czynniki warunkujące odporność gospodarza na zakażenia wirusowe413
7.5.3. Rola układu odpornościowego w patogenezie zakażeń wirusowych414
7.5.4. Mechanizmy unikania przez wirusy odpowiedzi immunologicznej gospodarza415
7.6. Wirusy a onkogeneza417
7.6.1. Patogeneza nowotworów o etiologii wirusowej418
7.6.2. Onkogenne wirusy RNA419
7.6.3. Onkogenne wirusy DNA420
7.7. Epidemiologia zakażeń wirusowych420
7.7.1. Definicje i wskaźniki epidemiologiczne421
7.7.2. Czynniki wpływające na epidemiologię chorób wirusowych423
7.7.3. Drogi szerzenia się zakażeń wirusowych424
7.7.4. Zakażenia wirusowe u podróżnych425
7.7.5. Nowe i nawracające zakażenia wirusowe426
7.8. Zapobieganie zakażeniom wirusowym427
7.8.1. Zasady kontroli zakażeń wirusowych427
7.8.2. Szczepionki427
7.8.3. Surowice odpornościowe429
7.9. Zastosowanie wirusów w terapii genowej chorób niezakaźnych430
8.1. Herpeswirusy – Magdalena KOSZ-VNENCHAK, Sława SZOSTEK432
8. Wirusologia szczegółowa432
8.1.1. Wirusy opryszczki zwykłej433
8.1.2. Wirus ospy wietrznej i półpaśca438
8.1.3. Wirus cytomegalii441
8.1.4. Wirus Epsteina-Barr445
8.1.5. Ludzkie herpeswirusy 6A i 6B448
8.1.6. Ludzki herpeswirus 7450
8.1.7. Ludzki herpeswirus 8451
8.2. Adenowirusy – Tomasz DZIECIĄTKOWSKI452
8.3. Pokswirusy – Maciej PRZYBYLSKI459
8.3.1. Budowa i właściwości459
8.3.2. Rodzaj Orthopoxvirus461
8.3.3. Wirus mięczaka zakaźnego467
8.4. Parwowirusy – Tomasz DZIECIĄTKOWSKI468
8.4.1. Inne parwowirusy zakażające ludzi474
8.5. Poliomawirusy – Tomasz DZIECIĄTKOWSKI475
8.6. Papilomawirusy – Tomasz DZIECIĄTKOWSKI480
8.7. Ortomyksowirusy – Maciej PRZYBYLSKI486
8.8. Pikornawirusy – Maciej PRZYBYLSKI496
8.8.1. Rodzaj Enterovirus498
8.8.2. Poliowirusy502
8.8.3. Enterowirusy niepoliomielityczne502
8.8.4. Rinowirusy507
8.8.5. Parechowirusy509
8.8.6. Rodzaj Hepatovirus511
8.8.7. Inne pikornawirusy511
8.9. Paramyksowirusy – Maciej PRZYBYLSKI512
8.9.1. Wirus odry515
8.9.2. Wirus świnki (wirus nagminnego zapalenia przyusznic)520
8.9.3. Wirusy parainfluenzy525
8.10. Pneumowirusy – Maciej PRZYBYLSKI528
8.10.1. Syncytialny wirus oddechowy528
8.10.2. Ludzki metapneumowirus532
8.11. Koronawirusy – Marta WRÓBLEWSKA533
8.11.1. Ludzkie koronawirusy534
8.11.2. Koronawirus ciężkiego ostrego zespołu oddechowego (SARS-CoV, SARS-CoV-1)537
8.11.3. Koronawirus bliskowschodniego zespołu niewydolności oddechowej539
8.11.4. Koronawirus wywołujący COVID-19 (SARS-CoV-2)542
8.11.5. Ludzkie torowirusy (HToV)547
8.12. Astrowirusy – Marta WRÓBLEWSKA547
8.13. Kaliciwirusy – Marta WRÓBLEWSKA551
8.13.1. Norowirusy552
8.13.2. Sapowirusy555
8.13.3. Inne kaliciwirusy555
8.14. Reowirusy – Marta WRÓBLEWSKA557
8.14.1. Rodzaj Rotavirus558
8.14.2. Rodzaj Coltivirus562
8.14.3. Rodzaje Orbivirus, Seadornavirus i Orthoreovirus563
8.15. Togawirusy – Marta WRÓBLEWSKA564
8.15.1. Wirusy końskiego zapalenia mózgu565
8.15.2. Kompleks serologiczny wirusa gorączki lasu Semliki566
8.15.3. Wirus Sindbis571
8.16. Wirus różyczki – Marta WRÓBLEWSKA572
8.17. Flawiwirusy – Marta WRÓBLEWSKA578
8.17.1. Wirus żółtej gorączki578
8.17.2. Wirus dengi580
8.17.3. Kompleks serologiczny wirusa japońskiego zapalenia mózgu582
8.17.4. Kompleks serologiczny wirusa kleszczowego zapalenia mózgu584
8.17.5. Wirus Zika586
8.17.6. Inne flawiwirusy587
8.18. Filowirusy – Marta WRÓBLEWSKA588
8.18.1. Rodzaje Ebolavirus i Marburgvirus590
8.18.2. Rodzaj Cuevavirus595
8.19. Rabdowirusy – Marta WRÓBLEWSKA595
8.19.1. Wirus wścieklizny596
8.19.2. Wirus pęcherzykowego zapalenia jamy ustnej600
8.20. Rząd Bunyavirales – Marta WRÓBLEWSKA601
8.20.1. Rodzina Nairoviridae603
8.20.2. Rodzina Phenuiviridae606
8.20.3. Rodzin Hantaviridae609
8.20.4. Rodzina Peribunyaviridae610
8.21. Arenawirusy – Marta WRÓBLEWSKA611
8.21.1. Wirus Lassa614
8.21.2. Wirus limfocytarnego zapalenia splotu naczyniówkowego i opon mózgowo-rdzeniowych617
8.21.3. Wirusy południowoamerykańskich gorączek krwotocznych619
8.21.4. Inne arenawirusy patogenne dla ludzi621
8.22. Retrowirusy – Marta WRÓBLEWSKA622
8.22.1. Rodzaj Deltaretrovirus623
8.22.2. Rodzaj Lentivirus625
8.22.3. Inne retrowirusy637
8.23. Wirusy zapalenia wątroby – Marta WRÓBLEWSKA638
8.23.1. Wirus zapalenia wątroby typu A639
8.23.2. Wirus zapalenia wątroby typu B643
8.23.3. Wirus zapalenia wątroby typu C652
8.23.4. Wirus zapalenia wątroby typu D659
8.23.5. Wirus zapalenia wątroby typu E663
8.23.6. Inne wirusy zapalenia wątroby666
8.24. Priony – Marta WRÓBLEWSKA670
8.24.1. Replikacja prionów, patogeneza zakażeń i postacie kliniczne chorób prionowych672
Piśmiennictwo680
Skorowidz – tom 1686

2.3.Podstawowemiaryiwskaźniki

końcowego(np.zachorowania)wynikającazzastosowaniaokreślonejinterwencji

(wtymprzypadkuszczepienia).

Ryzykozachorowańwśródniezaszczepionych-

Ryzykozachorowańwśródzaszczepionych

VE=

Ryzykozachorowańwśródniezaszczepionych)-

(1-Ryzykowzględne)×100%

×100%

Rozróżniamyskutecznośćszczepieńwbadaniachklinicznych(vaccineefcacy)

iskutecznośćszczepieńwwarunkachrzeczywistych(vaccineefectiveness).Te

dwiewartościmogąsięróżnićzewzględunazwyklerestrykcyjnydobórosóbdo

badańklinicznychiszczegółoweprzestrzeganieprotokołubadań.Doocenyskutecz-

ności(wdrugimprzypadku)stosujesięgłówniebadaniakohortowe.Wniektórych

przypadkachmożnajednakposłużyćsiębadaniemkliniczno-kontrolnym,wówczas

wewzorzeryzykowzględnezastępowanejestilorazemszans(patrzrozdz.2.3.2).

Wprzypadkujeślizakażenieprzenosisiępomiędzyludźmi,szczepieniaprowadządo

przerwaniaprocesuzakaźnegoitymsamymograniczająryzykozakażeniatakżedla

osóbniezaszczepionych.Tapośredniaochronaosóbniezaszczepionychwpopulacji

owysokimstaniezaszczepienianosinazwęodpornościzbiorowiskowej(popu-

lacyjnej,stadnej,herdimmunity).Zjawiskoodpornościzbiorowiskowejwystępuje

równieżwprzypadkuwysokiegostopniauodpornieniapopulacjiwwynikunaturalnej

odpornościpoprzechorowaniu.Byłoonopowodemwystępowaniachoróbwieku

dziecięcegowcyklachkilkuletnichprzedwprowadzeniemszczepieńochronnych.

Wmomencienagromadzeniaosóbwrażliwychnazakażenie(nowerocznikidzieci)

następowałaepidemiawyrównawcza,wtrakciektórejchorowaławiększośćpodat-

nychdzieci,cozkoleipowodowałowygaszenieepidemii.

Prógodsetkaosóbuodpornionychwpopulacji,powyżejktóregoepidemiasamoistnie

wygasa,nazywanyjestprogiemodpornościzbiorowiskowej.Zależyodzaraźliwości

chorobyistrukturykontaktówspołecznych.Przyjmujesię,żedocelowystanzaszcze-

pieniapowinienconajmniejosiągnąćwartośćproguodpornościzbiorowiskowej,

ztymżenależywziąćpoduwagęniepełnąskutecznośćszczepień.

2.3.

Podstawowemiaryiwskaźniki

2.3.1.

Podstawowewskaźnikiepidemiologiczne

Miernikirozpowszechnieniachorobywpopulacjiobejmujązapadalnośćichoro-

bowość.Zapadalnośćskumulowana(cumulativeincidence)toliczbanowych

Brak wyników

Mikrobiologia lekarska Tom 1

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra