Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.DEZYNFEKCJA,STERYLIZACJAIANTYSEPTYKA
docelowegodziałania,coprowadzidoszybkiejśmiercikomórkiizmniejszaryzyko
narastaniaoporności.
Ogólnieprzyjętypodziałzewzględunadominującysposóbdziałaniawyróżnia
dwiegłównegrupy:
tZwiązkipowierzchniowoczynne-niszcząbłonęlipidową,zaburzającuporząd-
kowaniebiałekilipidówtworzącychbłonę.Dogrupytejzaliczasięzwiązki
kationoweianionowe,łączącesięodpowiedniozujemnieidodatnionałado-
wanymigrupamifosfolipidów,orazrozpuszczalnikiorganiczne.Najczęściej
wykorzystywanedodezynfekcjisączwartorzędowezwiązkiamoniowe(związki
kationowe)ifenole(rozpuszczalnikiorganiczne).Aktywnośćczwartorzędowych
związkówamoniowychifenolidodatkowowynikazinaktywacjibiałek.
tZwiązkidenaturującebiałko-działająprzezutrzymywanieskrajnychwartości
pH(kwasy,zasady),wiązaniegrupsulfhydrylowych(metaleciężkie),oksydację
(nadtlenekwodoru,kwasnadoctowy,podchloryny)lubalkilację,czylizastąpienie
atomuwodorugrupąalkilową(aldehydy).Większośćśrodkówdezynfekcyjnych
należącychdotejgrupycharakteryzujesiędodatkowymmechanizmemnisz-
czeniadrobnoustrojów.Nadtlenekwodoru,uwalniającwolnerodniki,uszkadza
błonęlipidowąiDNA.PodchlorynyhamująsyntezębiałekiuszkadzająDNA.
Aldehydyalkilujągrupysulfhydrylowe,hydroksylowe,karboksyloweiaminowe,
zaburzającsyntezębiałekikwasównukleinowych.
Drobnoustroje,podobniejakwprzypadkuantybiotyków,mogąwykształcićmecha-
nizmyodpowiedzialnezaichprzeżywalnośćprzystężeniachpreparatówwyższych
niżminimalnestężeniahamujące(minimalinhibitoryconcentration,MIC),cookreślane
jestmianemobniżonejpodatnościlubtolerancjinapreparatydezynfekcyjne.Opisano
międzyinnymiplazmidowokodowanątolerancjęSerratiamarcescensiEscherichia
colinaformaldehydoraztolerancjęStaphylococcusaureusiE.colinaczwartorzędowe
związkiamoniowe.Zjawiskotoniestanowijednakistotnegozagrożeniawpostaci
brakuskutecznościdezynfekcji,ponieważstężeniaużytkowepreparatówdezynfek-
cyjnychnadalznacznieprzekraczająwartościMIC.Niestwierdzonoistotnegozwiązku
międzyopornościąszczepównaantybiotykiizwiększonątolerancjąnaśrodkidezyn-
fekcyjne.Niepokójbudzijednakfakt,żetolerancjapowstajewodpowiedzinakontakt
zezwiązkiemchemicznymstosowanymwdezynfekcji,aznanywantybiotykoopor-
nościmechanizmrefuksumożebyćzwiązanyzaktywnymusuwaniemzkomórki
bakteryjnejzarównoantybiotyków,jakidezynfektantów.
3.1.3.
Metodydezynfekcji
Dezynfekcjęmożnaprzeprowadzićprzyużyciumetodtermicznych,termiczno-
-chemicznychlubchemicznych:
42
