Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.HISTORIAMIKROBIOLOGII
1.2.1.
Wakcynologia
Zamomentnarodzinwakcynologiimożnauznaćwprowadzenieszczepieńprzeciwko
ospie(wywołanejprzezwirusaospyprawdziwej)uludzizapomocąinokulacjimate-
riałempochodzącymzezmianodkrówchorychnaospębydlęcą(wywoływanąprzez
wirusakrowianki).Ospabyłastrasznąchorobą,atakującąludziodtysiącleci.Charak-
teryzowałasię40%śmiertelnościąiprowadziładopotwornychoszpeceńpoprzez
pozostawianiebliznizniekształceńnacałymcieleupacjentów,którzychorobęprzeżyli.
JeszczewstarożytnychChinachzauważono,żeosoby,którełagodnieprzechorowały
ospę,np.miałytylkokilkakrost,stawałysięodpornenanowezakażenia.WAzji,aod
XVIIwiekurównieżwEuropie,spostrzeżenietowykorzystywanodowywoływania
łagodnejformyospy,specjalniezakażającstrupamipobranymiodchorychdotychczas
niechorującychwceluwytworzeniaodporności.Niezawszesiętojednakudawało
iprowadziłoczasemdoostrejformychoroby.
EdwardJennerjakomłodychłopiecżyjącynaangielskiejwsisłyszałoddojarki,żenie
musisięonaobawiaćospy,ponieważmaospębydlęcą.Chorobatamanifestowałasię
uludzidrobną,niegroźnąwysypkąnarękach,jednakżechroniłaprzedzachorowaniem
naospęprawdziwą.Jużjakopraktykującynawsilekarzusłyszał,żejeżelichcemieć
żonęnieoszpeconąprzezospę,powinienożenićsięzdojarką.Gdyw1788rokuospa
pojawiłasięwAnglii,Jennerwykorzystałzasłyszaneopowieścidoeksperymentowania
naludziach.Wykonałinokulacjęmiejscowegochłopcamateriałempobranymzrąk
dojarki,apo8tygodniachmateriałempobranymodosobychorejnaospęprawdziwą.
Chłopiecokazałsięodpornynazakażenie,aJennerw1798rokuzaprezentowałswoje
badaniaTowarzystwuKrólewskiemu.W1803rokuszczepieniaprzeciwkoospiepraw-
dziwejzwykorzystaniemmateriałupobranegoodkrówwprowadzonowcałejAnglii.
WkrótceBenjaminFranklinrozpowszechniłjerównieżwStanachZjednoczonych.
Inokulacjęmateriałempowodującympowstawanieodpornościnazwanowakcynacją,
odłacińskiegovacca,czylikrowa.
ZnaczącywpływnarozwójwakcynologiimiałwpóźniejszymokresiePasteur.Podczas
badańnadcholerąudrobiu(wywoływanąprzezPasteurellamultocida)zauważył,
żegdyzwierzętompodajesięosłabionydrobnoustrój(formaawirulentna),nie
dochodzidozakażenia,natomiastuzyskujesiędobrąodpornośćnaponownezaka-
żenieszczepemzjadliwym.Zdobytedoświadczeniawykorzystałwpracachnad
szczepionkamiprzeciwkowściekliźnieiwąglikowi.W1885rokuzastosowałporaz
pierwszyszczepionkę(homogenatmózgukrólikazakażonegowścieklizną,inakty-
wowanyformaliną)przeciwkowściekliźnieu9-letniegochłopcapogryzionegoprzez
wściekłegopsa,zapoczątkowującwtensposóberęimmunizacji.
8
