Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
15
czterechpowieścizhistoriiświataislamu(odŚdhiliyyi_okresunie-
wiedzyprzedislamempowiekXVI).Historiajakotematcieszyłasięteż
uznanieminnychtwórców,wtymYa;qèbaSarrèfa(1852_1927),autora
EmiraLibanu(AmirLubndn),powieścibliższejczasomwspółczesnym,
niosącympodziałświataarabskiegoSarrèfopisujewalkimuzułmanów
ichrześcijanwLibaniewpołowieXIXw.,szczególnieuwzględniającrolę
Turkówwtychkonfliktach.
Syntezawzorów,jakąstanowiłaodswojegopowstaniawspółcze-
snaprozaarabska,byłazorientowanawróżnychkierunkach,pisarze
sięgalipozróżnicowanetypytworzywaliterackiego:odhistoriiipro-
blematykispołeczno-obyczajowejpotradycjeliterackierodemzklasy-
cyzmu,obokLibańczyków_Egipcjanie.Topisarzegipski,Muham-
madal-MuwaylihI(1858_1930),byłjednymzprekursorówpowieści
arabskiejjakoautorznamiennegoutworu,któregojużsamtytułprzy-
wodzinamyślcharakterystycznyklimatarabskiejnarracjiwiekówśred-
nich.JegoOpowieść(isyIbnHiżdma(Hddi@(isaIbnHiżdm,1906),
napisanaproząrymowaną,sięgadotradycjimaqdmAl-HamadńnIego,
wktórychnarratorwłaśnieoimieniu(isdIbnHiżdmroztaczawizje
przygódswojegobohatera,snujeopowieści,wktórychznacznyudział
maonsam.Jednakprzypominająctętradycję,Al-MuwaylihInawiązu-
jejużdowspółczesności3.Sięgapośrodkiwyrazurodemzliteratury
europejskiejijakbywduchurealizmukrytycznegotworzysatyręna
tendencjedowesternizacjiżyciaegipskiegowpoczątkachXXw.,kry-
tykujezapatrzeniewewzoryZachoduiichnazbytgorliwenaśladowa-
nie.JakpiszeJózefBielawski:nDziełoto,zpunktuwidzeniaformy,
stoinawysokimpoziomieimożebyćprzyrównywanedoklasycznych
arcydziełliteraturyarabskiej»4.
Prozajakonowygatunekliterackizawdzięczawielepublicystyce
ieseistyce,jakotymdziedzinompiśmiennictwa,wktórychrozkwitała
mowaniewiązana,korzystajączbogatejstylistykijęzykaarabskiegooraz
wciążnowychtematówwynikającychzdynamikiotaczającegożycia.
ZeswoichkrytycznychartykułówiesejówwpierwszychdekadachXXw.
zasłynąłzwłaszczawEgipcieMustafńLutfIal-ManfalètI(1876_1924),
autortakichpracjakSpojrzenia(An-Na²ardt)iŁzy(Al-(Abardt)5.
Obokniegojakojedenzpierwszychprozaikówprzeszedłdohistorii
3J.Bielawski,K.Skarżyńska-Bocheńska,J.Jasińska,Nowaiwspółczesnaliteratura
arabska19.i20.w.LiteraturaarabskiegoWschodu,PWN,Warszawa1978,s.461.
4J.Bielawski,Historialiteraturyarabskiej.Zarys,Ossolineum,Wrocław_War-
szawa_Kraków1968,s.382.
5Por.ibid.,s.388.
