Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
17
obyczajów,przeżywainnąmiłość,ukrywaną,pozbawionąwszelkich
praw.FellahIbrńhIm,zakochanywZaynab,nieodważysięprzecież
oniąoświadczyć,HamIdzaśnieośmielisięrozmawiaćzojcemnate-
mat;AzIzy.Powieśćta,uważanazanowatorskązewzględunaporu-
szanytemat,powstałajednakpodwpływemwzorcóweuropejskich,jest
melodramatemodbiegającymodautentyzmuwiejskiegożycia.nNiejed-
nokrotnieautorprzenosinaterenwsiegipskiejscenyzfrancuskichro-
mansów,zarównoHamid,jakiIbrahimcałująswojewybrankiwrękę,
Zajnabmdlejenapolu,widzączdalaIbrahima,nibywytwornadama
wfrancuskimsalonie,ajejśmierć,spowodowananieszczęśliwymza-
mążpójściem,jesttypowymmelodramatycznymzakończeniemfrancu-
skichitureckichromansów,którychautorzyzazwyczajuwalnialiswo-
jebohaterkiodcierpieńmiłosnychzapomocągruŹlicy»7.Niemniej
wtychujęciachjestcośzprawdy.Oczywiściechłopekniecałowano
porękach,alewarstwywyższedoprzesadynaśladowałysposóbbycia
europejskichiamerykańskichelit.Wfilmachegipskichzokresumo-
dernizmubohaterki,ówczesneEgipcjanki,sążywymwcieleniemdam
igwiazdzachodnich,nosząobcisłebluzeczki,mająblondwłosy,męż-
czyŹniucharakteryzowaninaClarkaGable3adworniewstająnawidok
pań.Tentonwyszukanejelegancjiwystępujewewczesnejpowieściegip-
skiej,czegodobrymprzykłademjestZaynab.
Wedługkanonówtradycjieuropejskiejrozkwitałyromanse,wopo-
zycjidoniejpowstawałyutworykrytyczne,ozałożeniachmoralno-dy-
daktycznych,wychodzącedoczytelnikaznaganąpanującejswobody
obyczajów,czegoprzykładembyłyopowiadaniaipowieścilibańskiego
autoraSalImaal-BustńnIego,jeszczejednegozprekursorówprozy,który
zeswoichutworów(m.in.dłuższeopowiadanie:MiłośćwsadachSyrii
_Al-HuydmfiŚindn,18708)uczyniłtrybunędlaretorykiwchodzącej
wskładprogramunaprawczego,jakioferowałspołeczeństwu,zachęca-
jącdokrzewieniadobrychobyczajówiprzestrzeganiapowszechnej
sprawiedliwości.Idealnyświat,jakizarysowuje,osiągalnynakartach
jegoutworów,czytelnikowiwydajesięszczęśliwąutopią.Niemniejjest
toświatwspółczesny,rozwijającysięcorazbardziejnamodłęzachod-
nią,dlaktóregoukłademodniesieniasązarównouroki,jakiciemne
stronykulturyeuropejskiej.
Wwynikuposzukiwańodwołującychsiędotradycjieuropejskiej
literaturanahdybyłaniejednorodna,tradycjataobfitowaławnie-
7J.Bielawski,K.Skarżyńska-Bocheńska,J.Jasińska,Nowaiwspółczesnalitera-
turaarabska19.i20.w.LiteraturaarabskiegoWschodu,op.cit.,s.463.
8Pisarzjestteżautoreminnychdłuższychopowiadań:Asmd),1873;Bintal-(asr
(Córkaobecnegowieku),Fdtina(Czarująca),Salmd,Sdmiyya,ibid.,s.209.
