Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
21
partięBAASorazSadddamaal-Husajna.Toprozatychtrzechkrajów
(obokniejteżpoezjaidramat)nadajewpołowieXXw.tonliteraturze
arabskiej,powieśćiopowiadaniezyskująwniejpoczesnemiejsce.Oczy-
wiścierównieżwinnychkrajachiregionacharabskich:wLibanie,Pa-
lestynieiJordanii,Sudanie,państwachPółwyspuArabskiegotoczysię
bujneżyciepolityczne.Wydarzeniawstrząsająnimiodposad(żeby
wspomniećtylkopowstaniepaństwaIzraeliwojnęarabsko-izraelską
w1948r.),zapełniającszpaltygazet.Kontrapunktemdlatejdynamiki
sąprzemianyspołeczne,wynikającezestaleponawianegopytaniaostyle
działania,normyiwzorce.
Imostrzejtocząsięwalkipolityczne,tymłatwiejrozbudzićzapo-
trzebowaniespołeczeństwnanowościtechniczneinowoczesneformy
życia.Tymwiększateżpotrzebaukładówodniesienia.Lewicowena-
strojewśródintelektualistówlat50.i60.tłumiąznaczenieislamujako
niewzruszonegodrogowskazukierunkówrozwojuiludzkichdziałań
wświeciearabskim,jakkolwiekoczywiściezachowujeonswojązasad-
nicząrolę.Niemniejwtymświeciepodzielonymnapaństwaukładem
odniesieniadlatwórcówpragnącychuchwycićwformieliterackiejob-
razrzeczywistościpozostajetradycjazachodnia,któradocieraprzecież
doArabówpodpostaciądziesiątkównowychprzekładóworazwczasie
osobistychkontaktówzzachodnimiautorytetami.
Wokresietymwprozierozwijasięnurtrealizmujakonowajakość
literacka.Twórczośćtegonurtudochowujewiernościwymogomkon-
wencjirealistycznej,ukształtowanymwliteraturzezachodniej:postacie
sązindywidualizowane,niewyrastająponadprzeciętność,azarazem
reprezentująróżnetoposyspołeczne,światprzedstawionywutworach
oddajetypowezjawiskarzeczywistościorazpretendujedogłoszenia
prawdyżyciowej,awydarzeniarozwijająsięwporządkuprzyczyno-
wo-skutkowym,urozmaicaneprzezprzypadek.
Realizmwtymokresiebyłnamiejscu,odpowiadałpotrzebomepoki.
Gdykształtowałasięnowarzeczywistośćarabska,wtórowałjednostkom
iwspólnotomwówczesnychposzukiwaniachtożsamości.Wokresieod-
chodzeniaodkoncepcjiwielkiejwspólnotyarabskiejnarzeczniezależ-
nych,modernizującychsiępaństwpowstałapotrzebanowegosamookre-
śleniazarównowkategoriachindywidualnych,jakispołecznych.Innymi
słowy,patrzącwkategoriachpsychologicznych,zaistniałakonieczność
weryfikacjipoczuciadwóchrodzajówtożsamości:osobistejispołecznej.
nPoczucietożsamościjestrezultatemuformowaniasiępojęcia«ja»(wła-
snejosoby).Takjakinnekategoriepojęciowe,pojęcie«ja»powstajedzięki
procesompoznawczegowyodrębnienia(różnicowania)iupodobniania.(...)
Procesróżnicowaniakategorii«ja»jestpodstawądostrzeganiawłasnej
