Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zarysrzeczywistościwtwórczościegipskichnestorówprozy
37
przynosząszczęście:naprzykładcórkibiednegoczłowiekastająsię
przedmiotemkonkurówiwychodzązamąż.Głupiec,wybraniecobda-
rzonymiłościąAllńha,awięcświęty,którypotrafiodmienićlosinnych,
samniestetypopadawcorazwiększeszaleństwo.AtakiszałuSayyida
przypisujesięopętaniuprzezdżinna.
OmawianymotywjestwpełnirozwiniętywopowiadaniuŚwięty
Boży(WdliAlldh,1946).Tutłumulegapsychoziewobecczłowieka
uznanegozacudotwórcę.OkazujesięonpotemgroŹnymmordercą
śledzonymprzezpolicję.Niemniejsędziaśledczy,któryprzybywa,
abyzbadaćsprawę,zostajewyleczony.MahmèdTaymèroddajewten
sposóbrzeczywistość,pozostajerealistą.Typowaprzecieżdlaświata
arabskiegojestcudownamocżaybów,którzyprzyokrytychzieloną
materiągrobachświętychmężówskładająwotaofiarneizanosząmo-
dły.Taymèrprzywodziteżpostacieżaybów,autorytetów,ukazanych
wkrzywymzwierciadle,drebours,inspirująctymformęopowiada-
niasatyrycznego,którązeszczególnąpasjąrozwiniewnastępnympo-
koleniuYèsufIdrIs.Wyśmiewawięcczary,wiaręwduchy,mocenad-
przyrodzone,któratraciswojereligijnepodłoże,astajesięzabobonem,
wyrazemciemnoty.WZłymduchuUmmÎalil(IfritUmmÎalil)
MahmèdaTaymèraurzędniksamzaczynastopniowowierzyćwopo-
wieścioduchach8.
Taymèrjestbezlitosnywobeczwyczajówgodzącychwpoczucie
zdrowegorozsądku,ukonstytuowanychwwynikulękuprzezkarzącą
opiniąpubliczną,pozwalających,abyówloswymknąłsięspodjejprę-
gierza.Tajemnicąpoliszynelasąpraktyki,zktórychdworujesobie
TaymèrwopowiadaniuZawodowymąż,czyliimamżaybNa;im(Mu-
zawwaŚawżaybNa)imal-imdm).Akcjaopartajestnaobowiązują-
cymprzepisieprawamuzułmańskiego,zgodniezktórymmążuzyskuje
rozwódnapodstawietrzykrotnegowypowiedzeniaformułkirozwodo-
wej.Doodtrąconejżonymożewrócićtylkowtedy,gdyzostanieona
poślubionaprzezinnegomężczyznęimężczyznatentakżesięzniąroz-
wiedziepoprzepisowymdopełnieniumałżeństwa.Imamzaczynade-
lektowaćsięswojąrolą,dostrzegajejuroki,zwłaszczagdyofiarujesię
nanzastępczego»mężadlakolejnejrozwódki,poczymurzeczonyjej
wdziękiem,niegodzisięzniąrozwieść,abyzwrócićjąmężowi.Temu
nowemumałżeństwu,zawartemuwświetleprawaichronionemujego
majestatem,sprzyjateżopiniapubliczna,ostatecznieosprawachżycia,
śmierci,małżeństwairozwoduprzesądzaprawozwyczajowe.Wutworach
8Por.ibid.,s.435.
