Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
DorotaSikora
InteresującestanowiskoprezentująA.W.JankeiS.Kawula(2000,s.29),których
zdaniemzasadnejestwpedagogicespojrzenienarodzinęjakona„polikategorialny
układpedagogiczny”,pozwalającynawieloaspektoweujmowanierodzinyzpozycji
pedagogicznej.Zdaniemautorów,rodzinawznaczeniupedagogicznymujawniaswoją
istotę,strukturę,sensegzystencjalnyipowiązaniazeświatemzewnętrznymzawsze
wkontekściewychowaniaczłowieka.Jestzarazemśrodowiskiemwychowawczym,
grupąiinstytucjąwychowawczą.Tymzaś,cozespalateróżnepunktyspojrzeniana
rodzinęjestrodzinnośćczłowieka,któraosiągaswojąpełnięjedyniewwarunkach
dochodzeniaprzezrodzinędopostaciwspólnotowej.
Rodzinajakosystempsychospołeczny
Wnowszejliteraturze,zwłaszczapsychologicznej,rodzinaczęstotraktowanajest
jakosystem,awięcniejakoprostyzbiórjednostek,alejakointegralnacałośćzjej
strukturą,procesami,rolamiitd.(M.Radochoński1988,s.202).Systemrodzinnyskła-
dasięzfunkcjonującychwjegoobrębiesubsystemów,tworzącychsiępoprzezwęższe
układystosunkówiinterakcji,takichjaknp.stosunkiiinterakcjemiędzymałżonka-
mi,stosunkimiędzykażdymzrodzicówikażdymzdzieciitp.(M.Tyszkowa1990,
s.170).Człowiekrozumianyjesttutajjakopodsystem,zaśjegootoczeniespołeczne
(wodniesieniudorodziny)jestnadsystemem(M.Radochoński1988,s.202).Systemo-
weujęcierodzinyjestjednązteoriikoncepcjirodziny,znajdującychodzwierciedlenie
zarównowrozważaniachteoretyczno-badawczych,jakiwterapiirodzin(por.m.in.
M.Radochoński1986,1987,1988;M.Tyszkowa1990;P.Budzyna-Dawidowski1999;
I.Kołbik1999).Takoncepcjarodzinywywodzisięzogólnejteoriisystemówopraco-
wanejirozwiniętejprzezL.vonBertlanffy`ego(1984,za:M.Radochoński1997,s.69),
wedługktóregocałośćniemożebyćadekwatnierozumianaprzykoncentrowaniusię
najejczęściachskładowychbezuwzględnieniainterakcjiorazwspółzależności,które
pomiędzynimizachodzą.Przyjęciesystemowegopodejściadobadaniarodziny,jak
piszeM.Tyszkowa(1990,s.26),czynijebardziejzłożonymi,aniżelibadaniaoparte
namodeluteoretycznymbehawioryzmu,zgodniezktórymjednostkękształtujeśrodo-
wisko–woparciuotenmodelwykonanojednakwiększośćdotychczasowychbadań
dotyczącychnp.wpływurodzinynarozwójjednostki.Ujęciesystemowejestobecnie
jednymzbardziejznaczącychwbadaniachnadrodziną.Najwięcejuwagipoświęcono
dotądwpływom,jakiewywierajakośćzwiązkurodzicównazdolnościprzystosowaw-
czedziecka.Podkreślasiękoniecznośćzachowaniaszczególnejostrożnościprzyokre-
ślaniuzwiązkówprzyczynowo-skutkowychzachodzącychpomiędzyposzczególnymi
podsystemami.Upraszczanietegotypuzależnościniejestwstanieoddaćzłożoności
procesówzachodzącychwróżnychsytuacjachżyciarodzinnego(por.H.R.Schaffer
2006,s.112).
Wyróżniasiętakżeteorie–koncepcjeteoretyczno-badawcze.Nagrunciepolskim
S.Kawula(2000,s.22–24)dokonałuporządkowaniaujęćteoretyczno-badawczychro-
dziny.Zdaniemautorasątonastępująceteoriefunkcjonowaniarodziny:
Ujęcieinterakcyjne–rodzinępojmujesięjakojedność–całośćzłożonązosób
wzajemnienasiebieoddziałujących„poprzezrealizacjęrólbazującychnanormach,
którejednostkaidentyfikujeznormamiswychgrupodniesienia–takżezrodzinąroz-
