Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niejednegolubkilkupunktówwidzeniaorazprzezzłączeniewjednymwe-
wnętrzniespójnymmyślowymobraziecałegobogactwarozproszonychiztru-
demzauważalnych,ówdzieliczniejszych,ówdziemniejlicznych,miejscami
wogólenieobecnychjednostkowychzjawisk,któredobrzepasujądoowych
jednostronnieuwypuklonychpunktówwidzenia”
42
.Takieujęciesprawia,żena
serbskietradycyjnenarodzinyskładaćsiębędzie„komplekselementówtworzą-
cychinteresującynasobrzęd,wprzeciwieństwiedojegorealizacjiindywidual-
nych”
43
.PrzyjętysposóbpostępowaniawynikatakżezbadańBojanaJovanovi-
cia,którypodkreślaznaczenie,jakiedlaprocesupoznawaniaposzczególnych
elementówserbskiejkulturyludowejmauogólnianiewrazzeświadomością
wszystkichograniczeń,któretowarzyszątakimpróbom:„истицањеосновних
карактеристикаодређеногаспектатрадицијскекултурејемогућесамо
узизвестанстепенуопштавањабројнихлокалнихособеностиизражених
упознатојпословици»коликојесела,толикојенавичаја«”
44
.Podczaswy-
znaczaniategomodelupomocnabędzieteoriaobrzęduprzejściaArnolda
vanGennepa
45
,dziękiktórejmożnanietylkoprzedstawićserbskietradycyjne
narodzinyjakoritedepassage,aletakżepowiązaćjezobrzędemweselnymjako
koniecznymdozaistnienianarodzin.Analizacelowojednakunikaprezentacji
konkretnegomodelu,gdyżzostałonujętywpracycytowanegopowyżejserb-
skiegobadacza
46
.
Używającwięcpojęć:„narodziny”,„serbskienarodziny”,„serbskietrady-
cyjnenarodziny”,„obrzędnarodzinowy”,„serbskitradycyjnyobrzędnarodzi-
nowy”,jeśliznaczenieniejestosobnosprecyzowane,odnoszęsiędomodelu
stworzonegonapodstawiewspomnianejteoriiArnoldavanGennepaidopołą-
czeniaobrzędunarodzinowegozweselnym,którygowarunkuje.Tymsamym
wanalizieunikamprzedstawianiaobrzędówiobyczajównarodzinowych,jak
równieżzwiązanegoznimifolklorusłownegowposzczególnychregionach
Serbii,wyznaczaniawtensposóbpodobieństworazróżnicmiędzynimizusta-
___
___
___
___
___
___
__
nieabstrakcyjnychtypówidealnychwchodziwrachubęniejakocel,leczjakośrodek(...).Abstrakcyjna
teoria(...)jestprzykłademtakichsyntez,którezwykłosięokreślaćjako»idee«zjawisk(...).Przedstawia
namonaidealnyobrazprocesów(...)[który]jednoczyokreślonestosunkiiprocesyżycia(...)wpewien
pomyślanyjakowolnyodsprzecznościwewnętrznychkosmoszwiązków.Podwzględemtreścikon-
strukcjatamacharakterutopii,uzyskanejpoprzezmyślowespotęgowanieokreślonychmomentów
rzeczywistości.(...)Pojęcietypuidealnegoprzysposabiadoformułowaniasądówpodporządkowujących
dlapotrzebbadawczych.Samoniebędąc»hipotezą«,wskazujekierunektworzeniahipotez.Samonie
będącprzedstawieniemrzeczywistości,dostarczapotemujednoznacznychśrodkówwyrazu”.M.We-
ber,Obiektywnośćpoznania...,op.cit.,s.80-83.
42
Ibidem,s.81.
43
J.Rękas,Obrzędowo-obyczajowykompleks...,op.cit.,s.12.
44
Б.Јовановић,Магиjасрпскиxобреда...,op.cit.,s.12.
45
A.vanGennep,Obrzędyprzejścia,przeł.B.Biały,Warszawa2006.
46
Б.Јовановић,Магиjасрпскиxобреда...,op.cit.,s.66-69.
17
