Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
informacjiodpowiadająfazomtworzeniasięspostrzeżenia.Wyróżniasiętuzłożone,
wzajemniepołączonesiecineuronalne,anieblokiinformacyjne,jakwmodeluŁurii.
Modeleteniesąjednakwstaniewytłumaczyćtakichnholistycznych”zjawiskpsychicz-
nych,jakświadomość,tożsamośćczyosobowość.Mogąonebyćwyjaśnionewświetle
mikrogenetycznegomodelutożsamościczłowieka(por.teżBrown1991,2015)oraz
naszychbadańidoświadczeńklinicznych(Pąchalska1999,2007a,2008).Wmodelutym
podkreślamypiętrowośćukładunerwowegoorazścisłewspółdziałanieposzczególnych
strukturisiecineuronalnychmózgowiawrozwojusystemuwłasnegoJa.Uwypuklamy
równieżznaczeniezagnieżdżeniawłasnegoJadziękitworzonymrelacjomzinnymioso-
bamiwsystemiespołecznymorazwkulturze-dziękiposiadaniuiurzeczywistnianiu
własnegosystemuwartości.Modelten,zewzględunaswojązłożoność,zostałprzed-
stawionyjedyniewzarysieibędzieszerzejomawianywpozostałychrozdziałach,co
umożliwirozleglejszeukazaniejegostrukturyipowiązańśrodowiskowych.Powinnoto
takżeumożliwićlepszezrozumienienastępstwuszkodzeńmózguwspołecznymfunk-
cjonowaniuchorego.Uosóbzróżnymiuszkodzeniamimózguniepowstajebowiem
nowatożsamość,leczczęstoznacznejprzemianieulegaichtożsamośćprzedchorobowa.
Przyczynątegojestfakt,żeuszkodzeniemózgupowodujepoważnezakłóceniawfunk-
cjonowaniumechanizmów,którewokresieprzedchorobowymumożliwiałyzachowa-
niespójnościdziałaniaisystemuwartości.Matościsłyzwiązekzosobowością,która
jestjednymzczynnikówwewnętrznychodpowiedzialnychzaregulacjęzachowania
człowieka,wtymjegorelacjeześrodowiskiemspołecznymiświatemkultury.
Wrozdzialedrugim,zatytułowanymProcesyświadomościisamoświadomości
amodyfikacjatożsamości,prezentujemyistotęorazzaburzeniaświadomościisamoświa-
domościpojawiającesięczęstouosóbzróżnorodnymiuszkodzeniamimózgu.Pre-
zentujemytuprocesyświadomościisamoświadomościwpowiązaniuzsystememJa
itożsamościączłowieka.Dotychprocesówzaliczamy:
1)nieświadomość,związanązniższymipiętramimózgowia,któraodgrywaważną
rolęwprocesachneuropsychologicznych,towarzyszybowiemm.in.śpiączce;
2)świadomość,związanązodpowiedniąaktywnościąmózguzapewniającąwłaściwy
przebiegprocesówmózgowychipsychicznych;
3)samoświadomość,związanągłówniezfunkcjąpłatówczołowychirozumianą
jakoreprezentacjasiebiesamegoiwłasnychstanówumysłowych;
4)metaświadomość(umysłwumyśle),rozumianąjakowiedzaotym,żejestsię
świadomym,copozwalanadokonanieocenywłasnegoJa,opartejnaJaidealnym
(Pąchalska,Kaczmarek,Kropotov2014).
Należypodkreślić,żeprocesyświadomościisamoświadomościwzajemniesięprze-
nikająiuzupełniają.SąonepodstawąwyodrębnieniawłasnegoJazeświatazewnętrz-
nego,mimozmiennościwczasie.Ujawniasiętowpoczuciusiebiejakoprzedmiotuper-
cepcjiwłasnejorazcudzejiwarunkujeposiadaniemetaświadomości,czyliświadomości
introspekcyjnej,umożliwiającejzdawaniesobiesprawyzprzebieguwłasnychstanów
iprocesówumysłowych.TylkotakieświadomeisamoświadomewłasneJazapewnia
poczucie,żemojedoznaniaidoświadczeniasąwłaśniemoje.Umożliwiateżtworzenie
