Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Krótkieomówienietreścizawartychwposzczególnychrozdziałach
13
całegospektrumrelacjizotoczeniem,tworzeniezłożonychwięzispołecznychirealiza-
cjęwartościkulturowych(Pąchalska,Bednarek,Kaczmarek2020).Bezświadomości
isamoświadomościniejestmożliweposiadaniepoczuciatożsamości.Dlategoteżuwielu
osóbzróżnorodnymiuszkodzeniamimózguobserwujemydestabilizację,anawetrozpad
systemuJa,coprowadzidomodyfikacjitożsamości.Wrozdzialeprezentujemyzaburzenia
świadomościpojawiającesięczęstouosóbzróżnorodnymiuszkodzeniamimózgu.Wię-
cejuwagipoświęcamyjednakzaburzeniomsamoświadomości,którewielowymiarowe
izłożone(Feinberg,Roane1997).ZperspektywydestabilizacjisystemuwłasnegoJaduże
znaczeniemaachronestezja,asomatestezjaiakinezja,trudnościwidentyfikacjiinnych
(zwłaszczazespółCapgrasaiFregoliego)orazsamegosiebiewświecie.Dużouwagi
poświęcamyrównieżanosognozji,którapoleganacałkowitejlubczęściowejutraciezdol-
nościzdawaniasobiesprawyzwłasnejchoroby,coutrudniaprocesrehabilitacji(Priga-
tano2009).Znalazłysiętuinformacjeonajcięższymrodzajuanosognozji,czylizespole
Antona,występującymuwieluosóbześlepotąkorową(zwanąteżślepotąmózgową),
któryjestspowodowanyuszkodzeniempierwotnejkorywzrokowejwpłatachpotylicz-
nychorazistotybiałej.Następnieprzedstawiamystudiumprzypadkupacjentazzespołem
Antona,któryzaprzeczałswojejślepocie.WblokurozszerzającymznajdzieCzytelnik
opisprzypadkupacjentazchroniczną,trwającąwielelatanosognozją,uktóregowyko-
rzystanienowychneurotechnologiiumożliwiłoodzyskanieświadomościisamoświado-
mości,stabilizacjęwłasnegoJaindywidualnego,społecznegoikulturowego.
Wrozdzialetrzecim,zatytułowanymSieciuwagoweiprocesypercepcyjneamodyfi-
kacjatożsamości,omawiamyistotęprocesówpercepcjiisieciuwagowych.Prezentujemy
zaburzeniapercepcjiorazichpowiązaniezdestabilizacjąsystemuJaitożsamości.Szcze-
gólnąuwagęzwracamynawzajemnezwiązkipercepcjizeświadomościąisamoświado-
mością.Wiążesiętozrozróżnieniemmiędzyagnozjąiapercepcją.Agnozjabowiemto
zaburzeniewyższychfunkcjipoznawczych,apercepcjazaśdotyczyzarównozaburzeń
wcześniejszych,jakipóźniejszychfazprzetwarzaniadanychsensorycznych.Lepsze
zrozumienieprocesówspostrzeganiapowinnyułatwićczytelnikowiopisanezaburzenia,
azwłaszczatrudnościwrozpoznawaniutwarzy(czyliprozopagnozja)ijejwyrazów
mimicznych.Trudnościte,zwłaszczauosóbzuszkodzeniemprawejpółkulimózgu
(np.chorobyneurorozwojowe,azwłaszczachorobaNiemanna-Picka,zespółMELAS
czyudaryiguzymózguobejmującegłównietylnyobszarprawejpółkuli,urazymózgu
przebiegającezzaburzeniamiotypieprozopagnozji,otępienietypuAlzheimera,atakże
otępienienaczyniowepoprzedzoneudaremprawejpółkulimózgu),mogąuformować
tzw.objawlustra.Opisaliśmyrównieżnajnowszebadanianeurofizjologicznepoświę-
conepercepcji,gdyżumożliwiająonelepszezrozumieniezasaddziałanianaszegomózgu
iumysłu.Bodajnajciekawszymodkryciembyłom.in.pojawianiesiępotencjałuN170
iN250przyrozpoznawaniutwarzyijejwyrazówmimicznych.Braktychpotencjałów
wwielujednostkachchorobowychwyjaśnia,dlaczegochorzyniepotrafiąrozpoznać
danejosoby.Nadaljednakrozpoznająciepłopłynącezludzkichsłów.Istotneznaczenie
mateżścisłepowiązaniepercepcjiześrodowiskiemspołecznymikulturą.Dajesięto
zwłaszczazaobserwowaćwtwórczościartystówmalarzy.Dlategozdecydowaliśmysię
zaprezentowaćdzieławybitnegopolskiegomalarzaZdzisławaBeksińskiego,wktórych