Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.Zagadnieniawprowadzające
Oznaczaonoprzestrzennerozchodzeniesięlubprzenoszeniesięelementówkultu-
ry(cech,instytucji,wzorów,wątków,tematów,obyczajów)wdrodzezapożyczania.
[…]Dyfuzjajestdziśpojmowanajakozjawiskooczywiste,wynikającezfaktuuczenia
siękulturyiprzekazywaniajejnadrodzepozabiologicznej.Uczeniesięmożeprzebiegać
zarównomiędzypokoleniami,jakimiędzygrupamiwobrębiezasadniczojednolitego
kulturowospołeczeństwa,atakżemiędzyprzedstawicielamizbiorowościkulturowood-
miennych40.
Nowickawskazujeponadto,iżzazwyczajdlaakulturacjizamodelowąuważasię
sytuację,wktórejwkontaktzesobąwchodządwieodmiennekulturowozbiorowości,
tymczasemmożliwesąsytuacje,wktórychkontaktująsięiwzajemnieprzenikajątrzy
lubwięcejkultur.ZtakimwłaśnieprzypadkiemmamydoczynieniawGalicji.Na-
leżypodkreślić,żewopiniiNowickiejakulturacjaniejestprocesemmechanicznym,
leczzjawiskiem,wktórymstykającesięzesobągrupyspołeczneprzejmująodsiebie
nawzajemokreślonewłaściwościkulturowe,bezwzględunato,żejednaztychgrup
dominujepolitycznie,adrugajestzdominowana41.
SocjologFriedrichHeckmannpodkreślawswojejksiążce,żezarównoakultura-
cja,jakiasymilacjasąprocesamiedukacyjnymiorazżepoziomwykształceniaoraz
wiekpierwszegopokoleniaemigrantówwchwiliprzybyciananoweziemienależą
doważnychzmiennychtychprocesów.Wtymwypadkuuznajeonwykształcenieza
najważniejszyczynnikmającypozytywnywpływnaprocesyakulturacyjne42.Podkre-
ślarównież,że„problematykizmiankulturowychosóbigrup[…]określane[są–
I.R.-R.]przezbardzoróżnepojęcia:asymilacja,zasymilowanie,akulturacja,akomo-
dacja,absorpcja,adaptacja,integracja,amalgamacja[…]”oraz„«tożsamośćetniczna»
i«marginalizacja»”43.PoprzezakomodacjęHeckmannrozumie„procesyedukacyjne
idostosowująceposzczególnychosób”,którewswoimnowymmiejscuosiedlenia
musząprzyswoićsobiepewnąwiedzęnatematobcegoimspołeczeństwa,„abymóc
pracowaćiporozumiewaćsięztymspołeczeństwem”44.Procesakomodacjimoże
ograniczyćsiędofunkcjonalnegodostosowaniasię,jednakwprzypadkukontaktów
kulturowychdochodzidoprocesówsocjalizacyjnychiempirycznych,któreprowadzą
do„zmianwartości,norm,poglądówposzczególnychosób”,jakrównieżdo„zmian
zachowań”oraz„zmiantożsamości”45.Określaneonesąjakoakulturacja.Zgodnie
40
E.Nowicka,Światczłowieka–światkultury.Systematycznywykładproblemówantropologii
kulturowej,Warszawa2004,s.105.
41
E.Nowicka,Akulturacja...,s.18–19.
42
F.Heckmann,EthnischeMinderheiten,VolkundNation.Soziologieinter-ethnischerBeziehun-
gen,Stuttgart1992,s.185.
43
Ibidem,s.167:„Die[…]ProblembereichedeskulturellenWandelsvonPersonenundGruppen
[…]werdeninderLiteraturinverwirrenderVielfaltmitunterschiedlichstenBegriffenbezeich-
net:Assimilation,Assimilierung,Akkulturation,Akkomodation,Absorption,Adaption,Inte-
gration,Amalgamation[sowie–J.R.-R.]«ethnischeIdentität»und«Marginalität»”.
44
Ibidem,s.168:„umindieserGesellschaftinteraktions-undarbeitsfähigzuwerden”.
45
Ibidem:„VeränderungenvonWerten,NormenundEinstellungenbeiPersonen[…]Verände-
rungenvonVerhaltensweisen[…]VeränderungenderSelbstidentität[…]”.
