Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wukształtowaniutytułupoematuobjawiaćsięjednakzdaje
jakaśwewnętrznaniezgodność.Dostrzegalijąniektórzyhistorycy
literaturyipróbowalikorygowaćdecyzjęautora:twierdzili,
żegłównymbohateremniejestwprowadzonydotytułu
młodzieniec,leczPolska(Pilat)[98]lubszlachtazaściankowa
(Pigoń)[99],iżesłówko„czyli”niemusiwiązaćzajazdu
zbohaterem,leczraczejumożliwianiecoinneodczytaniesensu
tytułu,pełniącfunkcjęłącznika„i”albo„lub”.Podkreślanoteż,
iżwtokuakcjipojawiająsięrozmaitedrobneniekonsekwencje,
iskładanojenakarbnieuwagibądźusterekpamięci
autora[100],mimożewopracowaniachkrytycznychpojawiałysię
stalepełnezachwytusłowaoznakomitej,drobiazgowejprecyzji
szczegółówprzedstawianegowPanuTadeuszuświata.Możewięc
autornieomyłkowo,leczświadomiejeprzeinaczał?
KoncepcjatwórczaMickiewiczaewoluowała,kształtostateczny
poematudalecesięróżniodmyślipoczątkowej,wskazującejjako
inspiracjęsielsko-moralizatorsko-patriotycznypoematGoethego
HermaniDorota.JeślirozpoczynającpracęnadPa
nem
Ta
de
uszem,Mickiewiczchciałprowadzićfabułęwkierunku
wskazanymprzezniemieckiegotwórcę,towtrakciepisaniadaleko
odtegozamysłuodchodził,aktualizująctemat.Naprzykład
wprowadziłdopoematupostaćemisariusza,księdzaRobaka(kiedy
właśnieopolskichemisariuszachpisałw„PielgrzymiePolskim”),
atakżeosobyhistoryczne(międzynimite,któresammógłwidzieć
jakomłodychłopiecwlatach1811–1812wNowogródku),czy
uwydatnił–dlapotrzebfikcjiliterackiej–postaćTelimeny.
WkształciedefinitywnymtrzyostatnieksięgiPanaTadeusza
wypełniazupełnieinnaopowieść.Pierwszeksięgimająwtle
litewskąziemięiokolicznewydarzenia,donastępnychwkraczają
złudzeniawiązanezdziałalnościąemisariuszy,adwieostatnie
księgiwtryumfalnymtonieprzypominająrozbudzanewówczas
nadziejeizawierająantycypacjęprzyszłości,przepowiadają
realizacjęnigdyniezagasłychmarzeńonadchodzącejwolności
