Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ojczyznyiozgodziespołecznej–czegopięknązapowiedziąjest
obietnicauwłaszczeniachłopówprzezTadeuszaiZosię(„oddamlos
włościanówpodprawaopiekę”,XII501).
Badaczeczęstostawiająpytanie,cosprawiło,żeMickiewicz
niemalrównocześniezdniemukazaniasięwParyżuKsiągnarodu
polskiegoipielgrzymstwapolskiegoorazIIIczęściDzia
dów
zasiadłdopisaniadziełatakodmiennegowduchuistylujakPan
Ta
de
usz[101].Wśródróżnychpróbwyjaśnieńwymieniano
przemożnąchęćucieczkiautoraodduszącejatmosfery
emigracyjnychsporówwsferęmarzeń,pragnienieutrwalenia
szlacheckiejhistoriiipięknaLitwyczyteżpróbęzaszczepienia
Polakomwiaryinadziei,żeojczyznazostanieprzywrócona
(„cudem”!).Wewszystkichtychprzypuszczeniachtkwizapewne
ziarnoprawdy,leczniepokoipytanie,jakintensywneuczestnictwo
poetywpolitycznym–itowarzyskim–życiuemigracjimogło
wówczaswspółgraćzszybkimiradosnymtempempracnad
sielskimPa
nemTa
de
uszem.
Poemattenzawszesprawiałniemałekłopotyinterpretatorom,
poczynającodjegogenezy,tematykiistylu.Wielewątkówmożna
wnimuznaćzadominujące.Możerzeczywiścieautoruciekał
odemigranckichkłótniwewspomnienia,amożepoprostupod
wpływemznajomościzJamesemFenimore’emCooperem,
amerykańskimprozaikiem,któregopoznałwRzymie,zechciał
spróbowaćsiłwpowieści(coprawdapisanejwierszem);bomożna
teżujrzećwtymutworzepowieść,bardzo–jaknaówokres–
nowoczesną,opartąnarealiach,któreMickiewiczczerpał
izapamiętałznajlepiejmuznanychokoliciwydarzeń[102].
Woczachnarratora.Toknarracyjnypoematuwielekroćjest
zakłócany.Rozrzuconewutworzeelementyfabułyrozdzielane
sąwielomakrótszymi,gawędowymiopowieściami,gdyżPan
Ta
de
uszjestdziełem,wktórym„wielkiefrazyfabularne,
zasadniczeujęciatematu,niepokrywająsięzpodziałemnaksięgi.
