Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30IGenezairozwójpedagogikiprzedszkolnejwPolsce
Polishpositivists
onraisingayoung
child
Pozytywizm
warszawski
Warsaw
positivism
a)Polscypozytywiściowychowaniumałegodziecka
Zapoczątekpozytywizmunaziemiachpolskichprzyjętoumownie
rok1864-klęskępowstaniastyczniowego.Upadekpowstaniahistory-
cyocenilijakonajwiększywXIXwiekudramatnarodowy.Przegrana
wywołałaterrorzestronyzaborców,spowodowałaogromnestratyma-
terialneimoralne.SzczególnieostrerepresjewprowadziłwKrólestwie
Polskimrządcarski.Zmierzałyonedocałkowitejrusyfikacjiziempol-
skichibezwzględnejrusyfikacjiszkół.Represyjnapolitykacaratuzmo-
bilizowałaPolakówdoposzukiwanianowychmetodiformdziałalności
gwarantującychmożliwośćutrzymaniaodrębnościnarodowej.Zniesie-
niepoddaństwaspowodowałokryzysekonomicznywiększościśredniej
warstwyziemiaństwaijejmigracjędomiast.Tamutworzyłaonanową
grupęspołeczną-warstwęinteligencjipochodzeniaszlacheckiego,któ-
raprzezwielelattworzyłakulturęnarodupolskiego.
Wodpowiedzinarepresjezaczętorozwijaćszkolnictwodomowe,
prowadzoneprzezprywatnychnauczycieli.Choćkierowanebyłodoza-
możniejszychobywateli,okazałosięzjawiskiemodużymzasięgu,któ-
repowołałodożyciacałąliteraturępodręcznikowąiporadnikową.Te
trudnewarunkinauczania,prowadzonegoczęstowkonspiracji,rów-
nieżnaukowej,zaowocowałyrozwojemkółeknaukowych,wktórych
dochodziłodowymianypoglądów,rozwojumyśli,awefekciebudowa-
nianowychprogramówspołecznychioświatowych.Głębokieprzemia-
nywmentalnościpolskiegospołeczeństwa,jegostrukturzeisytuacji
ekonomicznejstworzyłypodatnygruntdlapragmatycznegoempiry-
zmu,racjonalizmuiinnychzdobyczycywilizacyjnychEuropy.Próby
zaadaptowaniazachodnioeuropejskiegopozytywizmudowarunków
polskichpodjęlitakzwaniMłodzi–główniewychowankowieSzko-
łyGłównejwWarszawie.Należelidonich:AleksanderŚwiętochow-
ski,AdolfDygasiński,HenrykSienkiewicz,PiotrChmielowski,Julian
Ochorowicziinni.Młodzistworzyliodmianępozytywizmunazwaną
pozytywizmemwarszawskim.Mimoróżnicwwarunkachzachodnio-
europejskichipolskichorazrozbieżnościmiędzytymnurtemafilozo-
fiąpozytywnąComte’aMłodzichcieliczerpaćjaknajwięcejznowych,
europejskichmyśliiidei.Polskipozytywizmmiałgłówniecharakter
ruchupublicystycznego,społecznego.Zzachodnioeuropejskąfilozofią
pozytywnąłączyłagoogólnazasadatrzeźwości,utylitaryzmuioderwa-
niesięodtradycji.
Abyprzywrócićojczyznędosprawnegofunkcjonowania,pozyty-
wiściwykorzystywaliteorieewolucjonizmuiorganicyzmu.Wswych
wystąpieniachprogramowychnałamachczasopismrozpowszechniali
hasłapracyorganicznejipracyupodstaw.Wchłopstwiewidzielisilny
itrwałyfundamentprzyszłegopaństwa-dlategowprogramiepracy
upodstawdomagalisiępodniesieniapoziomuogólnejoświatyikultury
nawsi,poprawieniawarunkówbytowychizdrowotnych.
