Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
CzęśćI.Podstawyepistemologiczne,ontologiczneiaksjologicznedyscypliny...
JanSzczepański(1981)proponujesześćsferczywymiarówżyciaczłowieka:biologiczną,psychiczną,
ekonomiczną,społeczną,politycznąikulturalną.Omawiającpojęcierozwojuczłowieka,charakteryzuje
istotęrozwojubiologicznego,psychicznego,społecznego,gospodarczegoikulturalnego.
Kowalski(1980,s.74)zwracazaśuwagęnato,że„szerokopojętyproceswychowawczy
obejmującynieintencjonalnewpływyiintencjonalnedziałaniastanowiwspólnyprzedmiotzaintere-
sowańtakpedagogikispołecznej,jakisocjologiiwychowania.Pierwsza,doskonalącdziałania
intencjonalne,intencjonalizujerównocześniewpływyniecelowe;drugapoddajeanaliziejedne
idrugie,wtymrównieżówpedagogicznyprocesintencjonalizacji”.Jegozdaniem,Radlińska
przyjmującszerokieujęciepojęcia„wychowanie”ipojęcia„środowiskożycia”rozdzielanieinten-
cjonalnewpływyiintencjonalnedziałaniawychowawcze,czyniącteostatniewłaściwymprzedmiotem
badańpedagogikispołecznejwzakresie:pielęgnowaniawzrostu,doskonaleniaśrodowiskwrastania
wspołeczeństwo,wprowadzaniawartościkulturowych”(ibidem,s.73).
Wzrostodnosisię–jakjużpisaliśmy–doprocesówbiologicznych
ifizjologicznychorganizmu,wrastanieiwprowadzeniedoaspektówspołeczno-
-kulturowychprocesuwychowania.Kamiński(1974)porządkującijednoznacznie
określającpropozycjęRadlińskiejwyodrębniłtrzysferyżyciaczłowieka:bio-
logiczną,społeczną,kulturalną.Podziałtenjestważnyzpunktuwidzenia
organizowaniaprocesuwychowania,któregonadrzędnymkierunkiemjestpomoc
wrozwoju.Wartosięzastanowić,czypowyższaklasyfikacjasferżyciaczłowieka
wyczerpujezłożonośćanalizowanegozjawiska.Wydajesię,żeniewpełni.Nie
zostaławyodrębnionasferarozwojupsychicznego,choćmożnadomniemywać,że
autoruznał,iżjeślipodstawątegorozwojujestdoświadczenieindywidualne,to
musionomiećrzeczowąpłaszczyznęrealizacji.Upraszczającmożnapowiedzieć,
żeczłowiekrozwijającsiępodwzględembiologicznym,społecznymikulturalnym,
nabywadoświadczeniaindywidualnegowpraktycznejdziałalnościidziękitemu
rozwijasięrównieżpodwzględempsychicznym.Obecniewolelibyśmy,aby
mówićocałościowym(globalnym)postrzeganiuczłowieka,wewszystkichjego
wymiarach(por.teżSzmidt,2001).
Wodniesieniudosferyrozwojubiologicznegowyróżniasięnastępujące
zadania:pielęgnację,wyrównywaniebrakóworganizmuorazpobudzanierozwoju
przezrekreację,aktywnośćfizyczną(Kamiński,1974,s.34).Wspieranierozwoju
kulturalnegopolegaćmożenaorganizowaniusytuacjiwychowawczychwkierunku:
budzeniaaspiracjiizainteresowań,przekazywanianormizasadmoralnych,
wprowadzaniadouczestnictwawkulturze.Wspieranierozwojuspołecznego
wyrażasięm.in.wpodejmowaniuprzezwychowawcędziałańułatwiających
wychowankowipodejmowanierólspołecznych,internalizacjęnormizasad
grupowych,uczeniesięzachowańwsytuacjachinterpersonalnychigrupowych,
zdobywanieumiejętnościocenygrupy,dostosowywaniasiędojejwymagańoraz
dokonywania„melioracjilubwyborunowychkręgówigrup”(ibidem,s.35).
Potejanalizienależypodkreślić,żewewspółczesnejdyskusjidlakrys-
talizowaniasiękoncepcjiczłowiekawpedagogicespołecznej,podnosisięznaczenie
filozofiipersonalistycznej(np.Przecławska,1990,s.82),atakżefilozofiidialogu
(np.Przecławska,Theiss,1994).Równocześnieasymilacjadoanalizspołeczno-
