Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
Wmoimprzekonaniuzagadnieniabadawcze,jakimizajmujesię
szerokorozumianaanalizadyskursu,muszązostaćuznanezaob-
szarwspólnychkompetencjibadawczychsocjologiiorazjęzyko-
znawstwa.Przyjmujętupunktwidzeniapragmatykijęzykoznaw-
czej(Verschueren1999),którapostrzegawszystkiezachowania
językowejakoformęzachowańspołecznych.Pewnezachowania
językowe,wszczególnościgdyuzyskająpotwierdzenietakiegosta-
tusu,mogąbyćwidzianejako„opis”świataspołecznego,aleza-
wszeiprzedewszystkimsąonepodstawowymiformamitworzenia
uniwersumspołecznego.Wszelkiewypowiedziczyteż„zjawiska
dyskursywne”rozpatrywaćnależywtakimujęciujakoformydzia-
łańspołecznych,którychzrozumienie(iinterpretacja)bezujęciaich
wszerszymkontekście,coczyniwłaśniesocjologia,niejestmożli-
we.Wszczególnościkluczowąrolęodgrywazwyklekonteksthie-
rarchiispołecznych,wktórymzachowaniajęzykowepełniąfunkcję
negocjacyjnąiregulującą.
Wzwiązkuzpowyższymzgadzamsięzwezwaniamidoprze-
zwyciężeniabarierinstytucjonalnychpomiędzyjęzykoznawstwem
asocjologiąiinnyminaukamispołecznymi(Chalaby1996;
Emirbayer1997).Oderwanaodanalizykontekstusocjologiczno-
-politologicznegoanalizadyskursupolitycznegodajeniezwykle
wąskiogląddanegozjawiskajęzykowegoijestwzwiązkuztym
najczęściejprzedsięwzięciemryzykownym,niepozwalającymna
ustaleniepragmatycznegoznaczeniabadanychwypowiedzijako
działańspołecznych.Możeprzeztoprowadzićdopowierzchow-
nychinterpretacji,przyjmującychzwyklenieświadomielicznenor-
matywneiskrajniesubiektywnezałożeniadotyczącesposobupo-
strzeganiarzeczywistościspołeczno-politycznej.Dodaniewymiaru
socjologicznego,wtymzwłaszczaprzestrzennego,doanalizydys-
kursuwydajesięwięcniezbędnymelementemuczynieniazniejna-
prawdęużytecznegonarzędziaanalizytegozagadnienia.
Jednocześnienieulegawątpliwości,żeanalizadyskursuuwzględ-
niaważnemechanizmyzachowańspołecznychposiadającewyraźne
formyjęzykowe,aleniesprowadzającesięwyłączniedoosobliwo-
ścijęzykowych.Ichprzykładamisąwłaśniezjawiskauprzejmości
orazzmianykodów.Jaksięwydaje,zwrócenieuwaginaniemoże
stanowićtakżeistotnyimpulsdlabadańsocjologicznychpomija-
jącychdotychczasniektóreważneaspektyprocesówspołecznych.
