Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
palenietytoniulubbiernenarażenienadymtytoniowy,szczególnieczęsteudzieci;
płećżeńska;
niewłaściweleczenie,któreobejmuje–brakedukacjidotyczącejastmy,niewłaściwezleconeleki(preparaty,inhalatory),
brakpodatnościchoregonazleconeleczenie(samowolneodstawienielekulubzmniejszeniedawkileku).
DoszybkiejocenykontroliastmyraportyGINAod2006r.zalecająstosowaniegłównieTestuKontroliAstmy(Asthma
ControlTest,ACT)iKwestionariuszaKontroliAstmy(AsthmaControlQuestionnaire,ACQ).Kwestionariuszetesąproste
wwykonaniuidlategonadająsiędoocenykontroliastmyprzezlekarzaPOZ.
Znacznierzadziejwykorzystujesiękwestionariuszocenyleczeniaastmy(AsthmaTherapyAssesmentQuestionnaire,ATAQ)
orazpunktowysystemocenykontroliastmy(AsthmaControlScoringSystem,ACSS).
TestKontroliAstmyzostałopracowanyprzezspecjalistówzajmującychsiędiagnostykąileczeniemastmyprzywspółpracy
lekarzypodstawowejopiekizdrowotnej.Założeniemtestujestuzyskanieocenystopniakontroliastmynapodstawiesumarycznej
liczbypunktówuzyskanychzodpowiedzinapytaniazawartewkwestionariuszu.Napodstawieuzyskanychpunktówmożna
dokonywaćmodyfikacjipostępowaniazchorym.Testobejmuje5pytańodnoszącychsiędoobjawówastmy,codziennej
aktywnościwpracy,domu,szkoleprzezostatnie4tygodnie.
Pytanie:
1–powstrzymywaniesięzpowoduobjawówastmyodzwykłychczynnościwpracy,wdomu;
2–częstośćwystępowaniaduszności;
3–częstośćnocnychlubporannychprzebudzeńzpowoduobjawówzwiązanychzastmą;
4–częstośćstosowaniadoraźnielekuratunkowego;
5–subiektywnaocenakontroliswojejchorobyprzezpacjenta(wogóleniekontrolowana,słabokontrolowana,umiarkowanie
kontrolowana,dobrzekontrolowana,wpełnikontrolowana).
Pacjentodpowiadanapytaniaprzedwizytąulekarza.Zakażdąodpowiedźmożeuzyskaćod1do5punktów,maksymalnie
25punktów;25punktówoznaczapełnąkontrolęastmy,20–24punktyjesttowynikzadowalający,16–20punktówtoastma
częściowokontrolowana,a5–15punktówtoastmaniekontrolowana.Kliniczneznaczeniemaróżnica3punktów.Wartość
mniejszaod20punktówdowodzi,żepacjentdoświadczaastmyniekontrolowanejidlategonależyposzerzyćzakrespytań
dotyczącychastmy.Uzyskanie14imniejpunktówjestwskazaniemdokonsultacjispecjalistyzpowodubrakukontroliastmy.
ACTwiarygodnieoceniastankontroliastmy,odzwierciedlazmianywstanieklinicznympacjenta,łatwogowykonać
izinterpretować,dlategojestodpowiednidostosowaniaprzezpacjentówwPOZiośrodkachspecjalistycznych.Zuwaginafakt,
żeACTjestczułynazmianywstanieklinicznympacjenta,jestteżdobrymnarzędziemdookresowegomonitorowaniachorych
naastmęiwraziepotrzebyjegoostatecznywynikstanowipunktwyjściadomodyfikacjileczenia.Wykazano,żekombinacja
ACTzbadaniamispirometrycznymilepiejokreślakontrolęastmyniżsamtest.
Testkontroliastmypozwalapacjentowi:
zrozumieć,cooznaczapełnakontrolaastmy;
poznaćwłasnystopieńkontroliimiećwglądwjakośćkontroliastmy;
wykorzystaćjegoużytecznośćwoceniekontroliastmywdomuiwporadni;
podzielićsiędługoterminowymiwynikamitestuzleczącymlekarzem.
KwestionariuszKontroliAstmytoprostyiwiarygodnykwestionariusz,stworzonydoocenykontroliastmy.Możesłużyć
wcelachklinicznychjakonarzędziedopomiaruwynikówleczeniaastmy.Pacjentodnosisiędodoświadczeńzostatniego
tygodnia,używającdotego7-punktowejskali.Odpowiadanapytania,któreokreślająstopieńkontroliastmy.Punktowaocena
wtymteściemożewynosićod0do6.Kwestionariuszskładasięz5pytańoobjawyastmy,6.pytaniedotyczyzużycialeków
rozszerzającychoskrzela,aostatniedowartościFEV1,którąwpisujelekarzpowykonaniuspirometriibezlekurozkurczowego.
Wartość0,0–0,75oznaczaastmędobrzekontrolowaną,0,75–1,5określatzw.szarąstrefę,a>1,5oznaczazłąkontrolęastmy.
Różnica0,5punktutominimalnawartośćoznaczeniuklinicznym.TestACQdobrzewskazujeróżnicęmiędzyastmądobrzeiźle
kontrolowaną,cojestniezwykleużytecznewcodziennejpraktyce.Wartośćrówna0,75jestoptymalnąwartością,przyktórej
istnieje85%szansnato,żepacjentmadobrzekontrolowanąastmę.Ponadtostwierdzono,żezmianywteścieACQznamiennie
korelujązezmianamiwstaniezdrowiachorychnaastmęokreślonymiprzezinneparametry,np.przeztestkontroliastmy.
Piśmiennictwo
1.AmericanThoracicSocietyStatement.Guidelinesforthesix-minutewalktest.Am.J.Respir.Crit.Care.Med.2002;166:
111–117.
